Βήμα Σαλαμίνας

Συνεντευξη : Ο συγγραφέας Παναγιώτη Ζαφείρη καλεσμενος της Χριστινας Νακου

Συνέντευξη : ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΝΑΚΟΥ

Καλεσμένος : ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΖΑΦΕΙΡΗΣ

Καλημέρα αγαπημένοι μου φίλοι. Σήμερα έχουμε την χαρά να φιλοξενήσουμε στην παρέα μας τον Παναγιώτη Ζαφείρη

Χ.Ν. Μίλησε μας λίγο για σένα.
Π.Ζ Είμαι ένας εργάτης με καλλιτεχνικές ανησυχίες. Γι αυτό στις απλήρωτες ώρες μου γράφω παραμύθια, θεατρικά έργα, παίζω στο θέατρο και έχω μία θεατρική ομάδα. Από όλα αυτά βέβαια κεντρικό ρόλο έχει η συγγραφή.

Χ.Ν. Πες μας λίγα λόγια για τα βιβλία σου και σε τι πραγματεύονται;
Π.Ζ Έχουν εκδοθεί δύο βιβλία μου. Το 2019 εκδόθηκε το ‘’Ρώτα το Παραμύθι’’ μια συλλογή τεσσάρων παραμυθιών που επικεντρώνονται γύρω από το ίδιο το παραμύθι. Είναι παραμύθια γραμμένα και για πιο μεγάλα άτομα. Το 2021
εκδόθηκε μία συλλογή τριών θεατρικών έργων, με τίτλο ‘’Η Ελλάδα του Μολιέρου’’ που αποτελούν σύγχρονα remakes τριών έργων του Μολιέρου, του Ταρτούφου, του Μισάνθρωπου και του κατα φαντασίαν Ασθενή με το στοίχημα της διαχρονικότητας της κωμωδίας του Μολιέρου. Και τα δύο βιβλία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ραδάμανθυς. Το τρίτο μου βιβλίο είναι στη διακασία παραγωγής και πρόκειται να κυκλοφορήσεις απο τις εκδόσεις Όστρια. Λέγεται ‘’Βόλτα στο Δάσος’’ και αποτελεί μία νέα συλλογή παραμυθιών με θέμα το δάσος.

Χ.Ν. Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που διάβασες και θυμάσαι ως παιδί;
Π.Ζ Είναι λίγο θαμπές οι μνήμες , θυμάμαι πολλά παραμύθια, πολύ μυθολογία και πολύ ηθογραφία. Ένα που διάβασα πολλές φορές στο δημοτικό είναι ο Τρελαντώνης της Πηνελόπης Δέλτα.

Χ.Ν. Ποια είναι η πιο παλιά ιστορία που έχεις γράψει και την θυμάσαι ακόμα;
Π.Ζ Στο Δημοτικό έγραψα ένα μικρό διήγημα για κάποιον πλούσιο που όταν χρεοκόπησε έψαχνε για φίλους αλλά δεν είχε. Το θυμάμαι γιατί σαν ενήλικας ξέφυγα από το ρομαντισμό και κατάλαβα ότι η μοναξιά και οι ατυχίες
συνοδεύουν φτωχούς και πλούσιους εξίσου.

Χ.Ν. Είχες από μικρός-ή ονειρευτεί να γίνεις συγγραφέας; Και αν ναι τι σε εμπόδισε
από το να ξεκινήσεις αμέσως μετά το σχολείο για παράδειγμα τη συγγραφή βιβλίου;

Π.Ζ Δεν ήταν τόσο παιδικό όνειρο όσο νεανική ασχολία. Έψαξα πολύ για να βρώ το είδος που μου ταιριάζει. Και τα τελευταία χρόνια ανακάλυψα ότι είναι συγγραφή θεατρικών έργων και τα παραμύθια όσων αφορά τα βιβλία. Δυστυχώς δεν είναι σαφές ούτε σε μας τους ίδιους ότι η συγγραφή είναι επάγγελμα όχι χόμπυ.

Χ.Ν. Πως ένιωσες όταν εκδόθηκε το πρώτο σου βιβλίο βλέποντας ουσιαστικά τις σκέψεις σου να αποκτούν υπόσταση και μάλιστα κρατώντας τες στα χέρια σου; Και πες μας δυο λόγια για αυτό.
Π.Ζ Ήταν ένα αναπάντεχο συναίσθημα γιατί δε το πίστευα ότι θα γίνει. Είναι σαν ένα ταξίδι που φτάνεις στο προορισμό σου μετά από πολύ καιρό. Φυσικά λίγο μετά αρχίζει και η ανησυχία, δεν είμαστε ήρωες σε ταίνια, να αλλάζει η ζωή μας με μαγικό τρόπο μόλις εκδίδεται ένα βιβλίο. Χρειάζεται προώθηση και κόπος κύριως από τον συγγραφέα για να φτάσει στον κόσμο. Παρόλα αυτά η γεύση του είναι πάντα γλυκιά.

Χ.Ν. Ποιο ήταν το αγαπημένο σου βιβλίο ως έφηβος.
Π.Ζ Σαν έφηβος, δε θα το κρύψω διάβαζα λίγο, και οι μνήνες της εφηβείας ξεθωριάζουν όσο προχωράει η ζωή. Ωστόσο κάτι που αγαπούσα από την εφηβεία μέχρι σήμερα είναι τα διηγήματα του Βιζυηνού και άλλα
ηθογραφικά, ίσως γιατί το πλαίσιο ο κόσμος και οι δοξασίες της εποχής μου θύμιζαν τη γειτονιά που μεγάλωσα.

Χ.Ν. Είσαι αισιόδοξος-η ως άνθρωπος; Πιστεύεις στα happy ends;
Π.Ζ Όχι δεν θα λεγά ότι είμαι αισιόδοξος κάθε άλλο. Και σαν ορθολογιστής θεωρώ ότι ο θεωρώ ότι ο θάνατος είναι το τέλος για το καθένα. Οπότε υπάρχει απλό τέλος. Στις κωμωδίες μου σχεδόν ποτέ δεν υπάρχει happy end αντίθετα ωστόσο με τα παραμύθια μου, τα παιδιά θεωρώ ότι πρέπει να ελπίζουν.

Χ.Ν. Έχεις κάποια απάντηση σε όσους κατατάσσουν τα βιβλία σε κατηγορίες με επίθετα όπως ΄΄ελαφριά΄΄ ή ΄΄γυναικεία΄΄ λογοτεχνία;
Π.Ζ Αρχικά, χωρίς καμία δόση ειρωνείας, τους δίνω συγχαρητήρια που μπορούν ή που νομίζουν ότι μπορούν να κάνουν μία τέτοια ταξινόμηση εγώ δεν θα τόλμαγα. Ο κάθε όρος ξεχωριστά τώρα. Ο όρος ελαφριά
μπορώ να πω ότι υφίσταται αλλά για μένα με θετική σημασία. Το βιβλίο έχει και ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Το μυαλό του ανθρώπου δεν είναι δυνατόν να υποβάλλεται διαρκώς σε δοκιμασίες έχει ανάγκη από ξεκούραση. Θα κατηγορούσαμε σαν ‘’ελαφρή’’ έναν άνθρωπο που έχοντας μία βδομάδα διακοπές αντί να πάει στο MoMa ή στο Λούβρο επιλέγει να πάει σε ένα νησί για μπάνιο; Όσο για το ‘’γυναικεία’’ δεν καταλαβαίνω πως μπορεί να χρωματίζεται η έμπνευση. Δεν υπάρχουν αντρικά και γυναικεία θέματα ειδικά στη λογοτεχνία. Ότι γράφεται
αφορά το κόσμο που ζούμε όλοι.

Χ.Ν. Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σου άλλαξε τη ζωή;
Π.Ζ Τα βιβλία του Ριτσαντ Μπαχ, Γλάρος Ιωνάθαν Λίβικστόν, Οι ψευδαισθήσεις και το Γέφυρα παντοτινής Αγάπης. Μου άνοιξαν μία οπτική για την ελευθερία, την αγάπη και την καλλιέργεια διαφόρων  τμημάτων της ανθρώπινης ύπαρξης που δεν είχα σκεφτεί ποτέ.

Χ.Ν. Ποια είναι η πιο περίεργη δουλειά που έχεις κάνει, αν φυσικά υπάρχει, πέρα από το συγγραφικό κομμάτι;
Π.Ζ Η συγγραφή δε μου εξασφαλίζει το βιοπορισμό. Χρόνια δουλεύω στον ιδιοτητικό τομέα. Η πιο περίεργη είναι αυτή του πλανώδιου λαχειοπώλη που έκανα πάνω από δύο χρόνια.

Οι εμπειρίες από αυτή τη δουλειά είναι ανάμεικτες, αστείες και θλιβερές, καθώς πρόκειται για
τυχερά παιχνίδια. Κι εκεί κατάλαβα ότι δεν έχει μείνει τίποτα να γράψουμε που να μην το έχει γράψει η ίδια η ζωή.

Χ.Ν. Θεωρείς πως θα μπορούσε να συνδυαστεί μια ΄΄κλασσική΄΄ δουλειά με τη συγγραφή βιβλίων;
Π.Ζ Οι πιο πολλοί αυτό κάνουν. Ας είμαστε ειλικρινείς…Οι πόρτες για τους συγγραφείς είναι κλειστές. Οι πιο πολλοί εκδοτικοί οίκοι δεν βοηθάνε ιδιαίτερα ενώ καρπώνονται το καλό αποτέλεσμα. Τα θεατρικά έργα που ανεβαίνουν είναι επίσης τα ίδια και τα ίδια. Ένα μεγάλο θέατρο δίνει δύσκολα ευκαιρία σε ένα νέο συγγραφέα. Αναγκαστηκά έχουμε μάθει να γράφουμε ακόμα και στα διαλλείματα της δουλειάς μας.

Η εικόνα του συγγραφέα που κάθεται με τις ώρες στο γραφείο με το λάπτοπ, το καφέ και μια στίβα βιβλία είναι περισσότερο κινηματογραφική από αληθινή.

Χ.Ν. Ποιο είναι το μότο της ζωής σου;
Π.Ζ Ότι δεν πιστεύω στο κάρμα…συνηθίζω να λέω για όλα

Χ.Ν. Θα ήθελες να πεις κάτι στους αναγνώστες που σνομπάρουν και δεν διαβάζουν ελληνική λογοτεχνία;
Π.Ζ Αν και είναι δικαιωμά τους αν γινόταν κανόνας να σνομπάρουμε τη λογοτεχνία της χώρας μας θα αναγκαζόμασταν όλοι οι συγγραφείς να μετακομίζουμε από χώρα σε χώρα. Κάτι που έχει δυσβάσταχτό κόστος.

Χ.Ν. Χάρτινο βιβλίο, ψηφιακό βιβλίο ή ένας συνδυασμός τους;
Π.Ζ Χάρτινο αλλά ας είμαστε ανοιχτοί σε αυτό.

Χ.Ν. Ηλεκτρονικές, online πωλήσεις και ψηφιακά βιβλιοπωλεία: πόσο μπορούν να σταθούν όλα αυτά στην Ελλάδα, με δεδομένη την κρίση και τη δυσπραγία του αναγνωστικού κοινού;
Π.Ζ Η πρόοδος είναι πάντα κάτι καλό…αν και το βιβλίο στο ράφι τη βιβλιοθήκης ή του βιβλιοπωλείου έχει ασυναγώνιστη αίγλη. Ίσως η χρήση τομή θα βοηθούσε.

Χ.Ν. Ποια ήταν η πιο χρήσιμη συμβουλή που σου έχουν δώσει επάνω στη συγγραφή;
Π.Ζ Να μην ακούω κανέναν.

Χ.Ν. Πες μας ένα βιβλίο που έχεις διαβάσει πολλές φορές (και γιατί;)
Π.Ζ Μια ποιητική συλλογή με όλα τα ποίηματα γύρω από τον Έρωτα. Πάντα ψάχνω ποιο δεν αφιέρωσα στη γυναίκα μου.

Χ.Ν. Υπάρχει κάτι που να θαυμάζεις σε άλλους συγγραφείς και που θα ήθελες να το είχες;
Π.Ζ Ναι την αυτοπεποίθηση και το θάρρος να πιστέυουν και να μιλάνε για τα έργα τους σαν να είναι ότι καλύτερο έχει γραφτεί. Υπάρχει ο κίνδυνος της έπαρσης, αλλά δεν είδα ποτέ τη σεμνότητα να βοηθάει κάποιον συγγραφέα.

Χ.Ν. Ποιο είναι το βιβλίο για το οποίο αισθάνεσαι ένοχος-η που για οποιοδήποτε λόγο ως τώρα δεν έχεις καταφέρει ακόμα να διαβάσεις;
Π.Ζ Οι Μεγάλες Προσδοκίες του Ντίκενς… είναι από τους αγαπημένους μου και δεν έχω διάβασει ένα τόσο κλασσικό αριστούργημα του αν και το χω στη βιβλιοθήκη.

Χ.Ν. Εάν δεν ήσουν συγγραφέας θα ήσουν…
Π.Ζ Θα θελά ηθοποιός καθώς φοβάμαι ότι είναι ένα τρένο που έχασα πια.

Χ.Ν. Θεωρείς πως ένας νόμος που έχει ξεπεραστεί για τα πλαίσια μιας
σύγχρονης κοινωνίας πρέπει να αλλάζει;
Π.Ζ Δεν πιστέυω στην δικαιοσύνη των νόμων. Ειδικά στις μέρες μας οι κυβερνήσεις- και η δικιά μας- ότι τους εξυπηρετεί το βαφτίζουν νόμο. Επομένως σίγουρα δεν θα είχα ενδοιασμούς και να αλλάξει και να πεταχτεί ακόμα.

Χ.Ν. Αυτό που χρειάζεται ο κόσμος είναι περισσότερους σταθερούς ή ιδεαλιστές πολίτες;
Π.Ζ Ίσως περισσότερους ανθρώπους. Γιατί ο πολίτης συχνά κουβάλαει την ‘’αίγλη΄΄ από το παρελθόν-στο μυαλό του πάντα- του που δεν τον αφήνει να κάνει βήματα μπροστά.

Χ.Ν. Υπάρχει κάποιο ασυνήθιστο πάθος ή χόμπι που έχεις και θα ήθελες να το μοιραστείς μαζί μας;
Π.Ζ Ναι βλέπω καθέ απόγευμα Οικογενειακές Ιστορίες στον AlPHA. Θεωρώ πάθος για έναν συγγραφέα και ερασιτέχνη ηθοποιό να παρακολουθεί ένα τόσο κακό δείγμα συγγραφής και υποκριτικής.

Χ.Ν. Υπάρχει ιδανική στιγμή για να γράψει κάποιος;
Π.Ζ Υπάρχει. Διαφορετική για τον καθένα. Η έμπνευση μας ξέρει.

Χ.Ν. Όταν σε κρίνουν άδικα για κάτι που δεν έχεις κάνει αισθάνεσαι κάποιας μορφής ενοχή;
Π.Ζ Αν αισθανθώ ενοχή δεν θα μαι σίγουρος οτι με κρίνουν άδικα.

Χ.Ν. Ποια ήταν η πιο παράξενη ή πιο αμήχανη με συγγραφέα που είχες;
Π.Ζ Όταν μου ζήταγε τη γνώμη μου επανειλλημένα ενώ δε μ’ άρεσε καθόλου αυτό που έγραψε.

Χ.Ν. Το ΄΄φτυάρι΄΄ είναι για το ΄΄σκάβω΄΄ότι το ΄΄μαχαίρι΄΄ για το…;
Π.Ζ Για το κόβω….ότι δεσμά μου βάζουν αυτοί που κρατάνε το φτυάρι ίσως. Αν αντιλαμβάνομαι το ερώτημα.

Χ.Ν. Εάν μπορούσες να καλέσεις σε δείπνο οποιονδήποτε συγγραφέα, νεκρό ή ζωντανό, ποιος θα ήταν και τι θα του σέρβιρες;
Π.Ζ Ο Μολιέρος. Οι γόνεις μου είναι πολύ καλοί μάγειρες θα μπορούσαν να με βοηθήσουν.

Χ.Ν. Εάν μπορούσες να έχεις κάποια υπερδύναμη, ποια θα ήταν;
Π.Ζ Να ξαναβγάζω τα γλύκα , το καφέ και τα ποτά όταν αδειάζουν.

Χ.Ν. Αν τύχει και γραφτεί ένα άδικο άρθρο για εσένα και τα έργα σου, έχεις περισσότερο την τάση να το ξεχάσεις; Να σε πληγώσει; Ή να αισθανθείς πως θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι;
Π.Ζ Σε ένα σημείο στο δεύτερο βιβλίο μου, γράφω ‘’καλός συγγραφέας είναι αυτός που κάνει ή μια μεγάλη επιτυχία ή μια μεγάλη αποτυχία. Οι μέτριες γνώμες πρέπει να μας φοβίζουν’’. Οπότε θα ήταν πολύ χρήσιμο να συμβεί

Χ.Ν. Πολλοί τραγουδάνε στο μπάνιο! Εσύ διαβάζεις… ή τραγουδάς;
Π.Ζ Τα έχω κάνει και τα δύο αλλά στο μπάνιο απέτυχαν. Κάθε πράγμα θέλει το σωστό χώρο.

Χ.Ν. Θεωρείς πως η χρήση βίας είναι ορισμένες φορές απαραίτητη επειδή είναι πάντοτε εφικτό να πετύχει κανείς αυτό που θέλει σταδιακά, με λογικές μεθόδους;
Π.Ζ Όχι δεν πιστεύω σε κανένα είδους βία. Μετά τη βία κάποιος πονάει. Κανείς μας δεν έχει δικαίωμα να κάνει τον άλλον να πονάει, ψυχικά και σωματικά.

Χ.Ν. Αν έβλεπες ένα πεφταστέρι τι ευχή θα έδινες;
Π.Ζ Να βλέπω πιο συχνά ποτέ δεν είμαι σίγουρος τι θέλω να ευχηθώ.

Χ.Ν. Φαντάσου πως βρίσκεσαι πάνω σε ένα σύννεφο. Που θα ήθελες να σε ταξιδέψει και γιατί;
Π.Ζ Στην Αθήνα. Παίζουν στο θέατρο κάποιοι καλοί φίλοι και θα θελά να τους δω.

Χ.Ν. Αυτη τη περίοδο συγγραφικά που σε συναντώ;
Π.Ζ Περιμένω το τρίτο μου βιβλίο όπως ανέφερα. Στις αρχές του Μάη ανεβαίνει ένα θεατρικό μου έργο…και γράφω κυρίως θέατρο.

Χ.Ν. Ποια συμβουλή θα έδινες στους νέους συγγραφείς;
Π.Ζ Γράψτε με το βλέμα στο αύριο σύντομα θα γίνει σήμερα.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΝΑΚΟΥ : Παναγιώτη, σε ευχαριστούμε από καρδιάς που ήσουν απόψε μαζί μας. Ήταν
μεγάλη τιμή για εμάς.

Το  salaminionvima, το authoring melodies και εγώ σουευχόμαστε καλοτάξιδα όλα σου τα βιβλία και καλή επιτυχία στην παρουσίαση.