Σκοπός της διατριβής αυτής είναι να αναδειχθεί η έννοια της πολιτικής ως έννοια μείζονος σημασίας μέσα στο αριστοτελικό corpus. Ειδικότερα, η έννοια αυτή εξετάζεται μέσα στο πλαίσιο της πόλης-κράτους, στο οποίο οι έννοιες της πολιτικής-ηθικής αποτελούν μια αδιάσπαστη ενότητα.
Για να αναδειχθεί η ενότητα αυτή, εφόσον ο τελικός σκοπός του Αριστοτέλη είναι βαθύτατα πολιτικός και μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από μια συγκεκριμένη πορεία, εξετάζονται οι έννοιες της φρόνησης, της δικαιοσύνης, της φιλίας, της ανδρείας, της δουλείας, της ακρασίας και της ευδαιμονίας, ως βήματα της πορείας αυτής.
Εξέχουσα θέση στη σειρά αυτή, αλλά και στην αριστοτελική σκέψη ευρύτερα, κατέχει η έννοια της φρονήσεως, η οποία συνδυάζει το καθολικό με το επιμέρους. Ο φρόνιμος άνθρωπος σκέφτεται σωστά, με την έννοια ότι επιλέγει ό,τι είναι καλύτερο για την ευημερία του. Από την άλλη, όμως, η φρόνηση, ως αρετή, «προσφέρει ένα κριτήριο σωστού προσανατολισμού στη ζωή».
Η δικαιοσύνη, μια αξία σημαντική για τη συμβίωση των ανθρώπων και απολύτως αναγκαία στο επίπεδο της πόλης, εξετάζεται από τον φιλόσοφο χωρισμένη στην ολική και μερική δικαιοσύνη και στη διανεμητική και διορθωτική δικαιοσύνη. Η φιλία ερμηνεύεται, θα μπορούσαμε να πούμε, με σύγχρονους όρους από τον Αριστοτέλη εφόσον διακρίνει τρεις κατώτερες μορφές φιλίας, οι οποίες συνάπτονται για το αγαθό, το ευχάριστο και το χρήσιμο.
Η τέλεια μορφή φιλίας απαντάται σπάνια καθώς προϋποθέτει ενάρετους ανθρώπους.
Η ανδρεία ορίζεται ως η μεσότητα μεταξύ του υπερβολικού φόβου και του άμετρου θάρρους. Ανδρείος είναι όποιος αντιμετωπίζει και φοβάται i) τα πράγματα που πρέπει, ii) για τον λόγο που πρέπει, iii) με τον τρόπο που πρέπει, iv) τη στιγμή που πρέπει.
Η θεωρία της δουλείας στον Αριστοτέλη αποτελεί ένα από τα μελανότερα και πλέον αδύναμα σημεία της φιλοσοφίας του, ειδικά όταν επικεντρώνεται στο σημείο της φύσει δουλείας και του φύσει δούλου. Με την έννοια ακρασία ορίζεται εκείνη η κατάσταση κατά την οποία ο άνθρωπος, ενώ γνωρίζει το ορθό, αδυνατεί να προβεί στην υλοποίησή του, καθώς άγεται και φέρεται από τα πάθη του, που πηγάζουν από την υπερβολή των σωματικών ηδονών. Συνεπώς η ακρασία είναι για αρκετές περιπτώσεις η αιτία της αδυναμίας υιοθέτησης ενός σωστού τρόπου ζωής, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην ευδαιμονία.
Η ευδαιμονία ορίζεται ως ενέργεια της ψυχής σύμφωνη με την τελειότερη αρετή, η οποία αποτελεί και το ύψιστο αγαθό του ανθρώπινου ενάρετου βίου που μπορεί να επιτευχθεί μόνο στο πλαίσιο της πόλης. Φαίνεται, λοιπόν, πως η ευδαιμονία είναι συνυφασμένη με την αρετή, τη λογική και την πράξη, καταστάσεις και ενέργειες που απορρέουν από την κοινωνική, πολιτική, και ηθική φύση του ανθρώπου, και που, κατά συνέπεια, μπορούν να πραγματωθούν αποκλειστικά στο πλαίσιο της πόλεως.
H μέθοδος είναι να αφήσουμε τον φιλόσοφο και τα κείμενα να μας οδηγήσουν παράλληλα πάντα με την ανάλογη βιβλιογραφία. Μέσα από τη μελέτη των παραπάνω εννοιών καθίσταται σαφές πως οι τομείς της ηθικής-πολιτικής είναι τόσο άρρηκτα συνδεδεμένοι, που ουσιαστικά αποτελούν όψεις του ίδιου νομίσματος.
Εξάλλου, η σημερινή δύσκολη συγκυρία καθιστά ίσως πιο επιτακτική από ποτέ την ανάγκη αναζήτησης αυτής της στενής σχέσης.
https://www.didaktorika.gr/eadd/
Greek
Arabic
Dutch
English
French
German
Italian
Portuguese
Russian
Spanish