Η συνεχώς αυξανόμενη εξάρτηση της Ευρώπης από το υγροποιημένο φυσικό αέριο λόγω της ενεργειακής κρίσης, που προέκυψε από τον πόλεμο στην Ουκρανία αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος και όχι μόνο. Τοπικές κοινωνίες που βρίσκονται κοντά σε σταθμούς αποθήκευσης , διακίνησης LNG και άλλων επικίνδυνων φορτίων αναμένεται να επωμιστούν το βάρος της υποβάθμισης των περιοχών τους καθώς και των κινδύνων.
Αφορμή για αυτό το άρθρο αποτελούν τα σχέδια μετατροπής σύμφωνα με το μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψαν το 2021 ο ΔΕΣΦΑ Α.Ε και ο ΟΛΕ ώστε μπροστά από το εμβληματικό κτίριο του ΚΡΟΝΟΥ στην παραλία Ελευσίνας να δημιουργηθεί λιμάνι για την φορτοεκφόρτωση πετρελαϊκών αποβλήτων, διακίνησης LNG και επικίνδυνων φορτίων καθώς και ελλιμενισμού δεξαμενόπλοιων από την Νήσο της Ρεβυθούσας.
Ας δούμε όμως τι περιλαμβάνουν οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης του υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG στην Ρεβυθούσα.
Τρεις χερσαίες δεξαμενές αποθήκευσης συν μια πλωτή
η οποία αυξάνει την αποθηκευτική ικανότητα του σταθμού από 225.000 κ.μ. σε περίπου 370.000 κ.μ.
Εγκαταστάσεις ελλιμενισμού δεξαμενόπλοιων μέχρι και μεγέθους Q max.
Κρυογενικές
εγκαταστάσεις.
Αεριοποιητές, για την επαναεριοποίηση του LNG και την τροφοδοσία του συστήματος μεταφοράς.
Δύο αγωγούς διασύνδεσης της Ρεβυθούσας με το σύστημα μεταφοράς.
Σε κάποιους αυτά τα σχέδια και οι εγκαταστάσεις ίσως φαίνονται ως ευκαιρία νέων θέσεων εργασίας και ανάπτυξης , σε κάποιους άλλους ως επικίνδυνα ενεργειακά παιχνίδια,αλλά ας δούμε γιατί ακριβώς πρόκειται και τους πιθανούς κινδύνους που καραδοκούν με απλά λόγια για το υγροποιημένο αέριο.
Ακτιβιστές που δρούν ανά τον κόσμο για την προστασία του περιβάλλοντος ανησυχούν ότι το τρέχον ενδιαφέρον του επιπλέον LNG μπορεί να μην είναι προσωρινό, καθώς υπάρχουν σχέδια για την εγκατάσταση περίπου 20 νέων τερματικών σταθμών LNG στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Η ρύπανση από το υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG είναι τεράστια, με συμμετοχή στην υπερθέρμανση του πλανήτη 2,5 φορές μεγαλύτερη από του αερίου που μεταφέρεται με αγωγούς, σύμφωνα με συγκριτικές μελέτες της IPCC.
Αν βέβαια το υγροποιημένο είναι και σχιστολιθικό, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι το φυσικό αέριο συνιστάται κυρίως από μεθάνιο το οποίο εξάγεται από φρεάτια αερίων ή από πλατφόρμες άντλησης πετρελαίου.
Συνυπάρχουν όμως σημαντικές ποσότητες αιθανίου, προπανίου και βουτανίου που το καθιστούν εξαιρετικά εύφλεκτο.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι προσθέτουν θειούχες ενώσεις ώστε να έχει χαρακτηριστική μυρωδιά με σκοπό να γίνονται άμεσα αντιληπτές τυχόν διαρροές.
Βέβαια οι εγκαταστάσεις του LNG είναι ασφαλέστερες από αυτές του παρελθόντος αλλά ο κίνδυνος παραμένει.
Κατά το παρελθόν σε εγκαταστάσεις ανά τον κόσμο έχουν γίνει αρκετά ατυχήματα με κόστος ανθρωπίνων ζωών και ρύπανσης του περιβάλλοντος.
Συνοπτικά οι κίνδυνοι οι οποίοι συνδέονται με την άντληση, την επεξεργασία, την υγροποίηση, την μεταφορά και την κατανάλωση του φυσικού αερίου είναι οι εξής.
Ο συχνότερος κίνδυνος προκύπτει από σπινθήρες η φλόγα με ανάφλεξη των ατμών που εξατμίζονται.
Κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες έχουν την δυνατότητα να προκαλέσουν τεραστίου μεγέθους έκρηξη.
Η αυτανάφλεξη που μπορεί να προκύψει φτάνοντας το αέριο στην χαμηλότερη θερμοκρασία του όπως όλα τα εύφλεκτα αέρια, οπότε μπορεί να φλεγεί χωρίς την ύπαρξη σπινθήρα η φλόγας.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι τερματικοί σταθμοί LNG ορίζονται από την νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (οδηγία 96/82/ΕΚ) ως από τις πλέον επικίνδυνες εγκαταστάσεις.
Σε περίπτωση διαρροής ο όγκος του LNG σε ανάμειξη με τον ατμοσφαιρικό αέρα έχει την ιδιότητα να αυξηθεί κατά εξακόσιες φορές με αποτέλεσμα την ψύξη του αέρα και την δημιουργία λευκού νέφους ατμών το οποίο επειδή είναι πυκνότερο από τον αέρα δεν διαλύεται.
Οπότε ταξιδεύει μέχρι να βρεί πηγή ανάφλεξης και να δημιουργήσει πυρκαγιά ή αν βρεθεί σε κάποιο κλειστό χώρο να δημιουργήσει έκρηξη.
Η καλύτερη περίπτωση είναι αυτή βέβαια που θα διαλυθεί μόνο του όταν αυξηθεί κατά πολύ η θερμοκρασία των ατμών του.
Η απότομη αλλαγή φάσης είναι μια ακόμη περίπτωση που μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα.
Τι εννοούμε όταν λέμε απότομη αλλαγή φάσης.
Όταν μεγάλες ποσότητες LNG απελευθερωθούν σε νερό, είναι πιθανόν (ανάλογα με την θερμοκρασία του νερού) να εξατμιστούν ταχύτατα προκαλώντας απότομη αλλαγή φάσης,να το μετατρέψουν από υγρό σε αέριο.
Λόγω της μεγάλης ποσότητας ενέργειας η οποία απελευθερώνεται, είναι πολύ πιθανόν να σημειωθεί έκρηξη χωρίς την παρουσία φλόγας αλλά με σημαντικές καταστροφές .
Βέβαια πάντα στις παραμέτρους που μπορούν να προκαλέσουν έκρηξη σε εγκαταστάσεις η μέσα μεταφοράς του είναι οι κακόβουλες ενέργειες από τρίτους και φυσικές καταστροφές όπως οι σεισμοί και πυρκαγιές.
Κανείς δεν βεβαιώνει κανένα ότι δεν θα συμβεί κάποιο ατύχημα…
Από το 1944 μέχρι σήμερα έχουν συμβεί 14 σοβαρά ατυχήματα σε εγκαταστάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Cleveland (Ohio), 1944. Δεξαμενή LNG από χάλυβα υπέστη διάρρηξη λόγω πολύ χαμηλών θερμοκρασιών και το περιεχόμενό της διέφυγε στους δρόμους και στο αποχετευτικό σύστημα. Από την έκρηξη και πυρκαγιά σκοτώθηκαν 128 άνθρωποι.
Arzew (Algeria), 1964. Κατά την διάρκεια εργασιών φόρτωσης, κεραυνός έπληξε το σύστημα εξαερισμού LNG δεξαμενόπλοιου και προκάλεσε ανάφλεξη των ατμών.
Esso Brega (δεξαμενόπλοιο), 1971. Δεξαμενή αποθήκευσης παρουσίασε αιφνίδια αύξηση της πίεσης. Ατμοί LNG διέφυγαν από τις βαλβίδες ασφαλείας δεξαμενών και τις οπές αερισμού. Η οροφή της δεξαμενής υπέστη ελαφρά βλάβη.
Montreal (Canada), 1972. Κατά την διάρκεια απόψυξης εγκατάστασης LNG, υπερσυμπίεση του συμπιεστή προκάλεσε διαρροή του φυσικού αερίου στο κέντρο ελέγχου, ακολουθούμενη από έκρηξη όταν ένας εργαζόμενος άναψε τσιγάρο.
StatenIsland (NewYork), 1973. Πυρκαγιά ξέσπασε σε δεξαμενή LNG εκτός λειτουργίας κατά την διάρκεια εργασιών συντήρησης,40 εργαζόμενοι οι οποίοι ήταν παρόντες σκοτώθηκαν.
LNG, το οποίο είχε διαρρεύσει κατά καιρούς, είχε συσσωρευτεί στο έδαφος, κάτω και γύρω από τσιμεντένιο τοίχωμα της δεξαμενής.
Canvey Island (UK), 1973. Μικρή ποσότητα LNG διέρρευσε και προκλήθηκε έκρηξη χωρίς την παρουσία φλόγας, φαινόμενο γνωστό ως “απότομη αλλαγή φάσης”.
Arzew (Algeria), 1977. Βλάβη σε βαλβίδα Αλουμινίου απελευθέρωσε LNG, του οποίου όμως οι ατμοί δεν ανεφλέγησαν. Ένας εργαζόμενος καταψύχτηκε και απεβίωσε.
Maryland (USA), 1979. Διαρροή LNG από αντλία σε ηλεκτρικό υποσταθμό, με αποτέλεσμα να προκληθεί έκρηξη η οποία προκάλεσε τον θάνατο ενός εργαζομένου και τον σοβαρό τραυματισμό ενός άλλου.
Skikda (Algeria), 2004. Ένας ατμολέβητας, τμήμα εγκατάστασης LNG, εξερράγη προκαλώντας και δεύτερη έκρηξη νέφους ατμών LNG και πυρκαγιά. 27 άτομα σκοτώθηκαν και 74 τραυματίστηκαν σοβαρά.
Ghislenghien Belgium), 2004. Αγωγός ο οποίος μετέφερε αέριο από τερματικό σταθμό LNG εξερράγη και προκάλεσε τον θάνατο 23 ατόμων και τον σοβαρό τραυματισμό άλλων 50 ατόμων.
Trinidad & Tobago, 2004. Απομακρύνθηκαν έγκαιρα οι εργαζόμενοι πριν εκραγεί αεροστρόβιλος σε εγκατάσταση LNG.
Fedje (Norway), 2004. Ένα δεξαμενόπλοιο LNG με πλήρες φορτίο και πλήρωμα 14 ναυτικών ήταν ακυβέρνητο στην δυτική ακτή της Νορβηγίας, βόρεια του Bergen. Ρυμουλκά πλοία πρόλαβαν να το ρυμουλκήσουν μόλις 30 μέτρα πριν χτυπήσει σε βράχια.
Είχαν γίνει προετοιμασίες για να εκκενώσουν τα 800 άτομα τα οποία ζουν στο κοντινό νησί Fedje από φόβο ότι στο δεξαμενόπλοιο θα προκαλούνταν έκρηξη εάν προσάραζε.
Okrika (Nigeria), 2005. Υπόγειος αγωγός LNG εξερράγη και η πυρκαγιά η οποία προκλήθηκε κατέστρεψε 27 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Έντεκα άτομα αγνοούνται και η υδρόβια ζωή καταστράφηκε ολοσχερώς στην ψαράδικη κοινότητα Ogoloma στο Kalakama, στο νησί Okrika.
Στέλιος Ταντούρης
Βιβλιογραφία
Havens J. Ready to Blow?, Bull Atomic Scientists, July/August 2003, p.17, 2003
IoMosaic Corporation.
Understand_LNG_Fire_Hazards.pd
Greek
Arabic
Dutch
English
French
German
Italian
Portuguese
Russian
Spanish
ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ για το άρθρο σας και την έρευνά σας κύριε Ταντουρη. Θα ήθελα να το αναρτήσω στη σελίδα μου στο ΦΒ με αναφορά σε εσας και την εφημερίδα, αν συμφωνεί η εκδοτική ομάδα;