Της Δώρας Τζέμα
… Εικοστός πρώτος αιώνας λοιπόν και οι τεχνολογικές εξελίξεις, πραγματοποιούν
το ένα άλμα, μετά το άλλο. Η εξουσία των υπολογιστών, έφτασε στο στάδιο της
αυτοματοποίησης και το ξεπέρασε, φτάνοντας μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη. Τα
αυτοματοποιημένα υπολογιστικά μηχανήματα, κερδίζουν διαρκώς έδαφος,
αντικαθιστώντας συστηματικά το ανθρώπινο δυναμικό, σε όλο και περισσότερους
εργασιακούς τομείς.
Μια αντικατάσταση η οποία αποσκοπεί στην μείωση του κόστους παραγωγής και
συντοχρόνως στην αύξηση της. Μια προοπτική άκρως δελεαστική για τις
βιομηχανίες και τους επιχειρηματικούς κύκλους. Τι σημαίνει όμως το δέλεαρ της
αυτοματοποίησης για τις κοινωνίες;
3d rendering robot arm or robotic hand in factory
Όπως όλοι γνωρίζουμε, όλα τα πράγματα έχουν υπέρ και κατά. Με βασικά
μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, υπάρχει ένα
βασικό μειονέκτημα., το οποίο μας δίνει εν μέρει , απάντηση στην κλιμακούμενη
και διαρκώς αυξανόμενη ανεργία. Που είναι ένα από τα βασικότερα και
σοβαρότερα κοινωνικά προβλήματα. Στην εποχή που εξουσιάζει τον κόσμο ο
Παγκόσμιος Ιστός, οι υπολογιστές και τα ρομπότ, ο άνθρωπος τείνει να γίνει
παρωχημένος. Και δυστυχώς, μεγάλο μέρος από το ευρύ κοινό, υιοθέτησε με
μεγάλη προθυμία, την τεχνολογία του αυτοματισμού, αγνοώντας τις παραμέτρους.
Οι ευκολίες και το κέρδος χρόνου, που μας παρουσίαζαν οι προωθητές του, ήταν
πολύ ελκυστικές, αφού ο χρόνος μας ήταν περιορισμένος.
Παρά τις διευκολύνσεις όμως, ο χρόνος μας συνεχίζει να περιορίζεται, αντί να
αυξάνεται. Και φυσικά η ρομποτική τεχνολογία αυξάνει την παραγωγή, με
απούλητα εκατομμύρια προϊόντα, αφού παράλληλα συμβάλλει και στην αύξηση της
ανεργίας. Μια κατάσταση οξύμωρη, με πολλές επιπτώσεις.
Ένα τρανό παράδειγμα, είναι οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι οποίες ήταν από τις
πρώτες που αντικατέστησαν με ρομπότ τα εργατικά χέρια, αφήνοντας άνεργους
αμέτρητους εργαζόμενους ανά τον κόσμο.
3d rendering robot working with virtual display
Το παράδειγμα που είναι ευρέως γνωστό ωστόσο, αφορά το τραπεζικό σύστημα.
Θυμάστε με πόση ευχαρίστηση, οι τραπεζικοί υπάλληλοι, μας προέτρεπαν προς την
χρήση των ΑΤΜ, αποφεύγοντας έτσι να μας εξυπηρετούν; Αντί να αυξήσουν το
προσωπικό έβαλαν μηχανήματα.. Μέχρι που οι περισσότεροι τραπεζικοί πήγαν στα
σπίτια τους. Ώσπου τα καταστήματα, άρχισαν να κλείνουν το ένα μετά το άλλο και
συγχωνεύονταν. Ώσπου θα κλείσουνε όλες και θα παραμείνουν ελάχιστα
μηχανήματα, σε εμπορικά κέντρα, αφού καταργούνται τα μετρητά και οι
συναλλαγές όλες θα γίνονται μέσω κινητού και υπολογιστών.
Πράγματι μεγάλο κέρδος χρόνου και εξοικονόμησης χρημάτων, με χιλιάδες
ανέργους από τον συγκεκριμένο τομέα. Αυτή η τακτική βέβαια αποσκοπεί και στο
απρόσωπο των συναλλαγών.
Έπειτα κατήργησαν τους τηλεφωνητές από τις δημόσιες υπηρεσίες κι έβαλαν
λογισμικά, βγάζοντας εκατοντάδες κόσμου στην ανεργία. Λογισμικά τηλεφωνικά
κέντρα, με προκαθορισμένες ερωτήσεις, που το ‘ συγνώμη, δεν σας κατάλαβα’
επαναλαμβάνεται διαρκώς, αν παρεκκλίνεις από το ερωτηματολόγιο που σου
υποβάλλουν, όταν δεν σε καλύπτει..
Η ρομποτική, έχει εισβάλλει και στην ιατρική επιστήμη επίσης. Με σαφώς
πολυάριθμα οφέλη, μα και τεράστιο κόστος, πράγμα αποτρεπτικό για το ευρύ
κοινό. Το ερώτημα εδώ είναι, μέχρι πότε θα υπάρχουν ανθρώπινοι χειριστές, για να
το κατευθύνουν;
Είναι θλιβερά οξύμωρο, το γεγονός, πως τα μηχανήματα αυτοματισμού,
φτιάχτηκαν από ανθρώπινα χέρια και μυαλά, με σκοπό να καταργήσουν τα
ανθρώπινα χέρια. Και με μόνο στόχο το υπερκέρδος. Σε αυτό το σημείο χρειάζεται
μια σοβαρή αναθεώρηση, από τους πρωτοστάτες της ρομποτικής και της απόλυτης
αυτοματοποίησης. Γιατί η νοημοσύνη ενός λογισμικού, θα πρέπει να υπακούει
στον ανθρώπινο εγκέφαλο και όχι το αντίθετο..
Δεν γίνεται να προσαρμόζεις την ανθρώπινη ευστροφία, στην λειτουργία μιας
περιορισμένης λογισμικής νοημοσύνης. Ούτε να ασπάζεσαι ευλαβικά τα
υπολογιστικά προγράμματα, θεωρώντας πως δεν σφάλλουν ποτέ. Ούτε να τα
ακολουθούμε τυφλά, αγνοώντας την παράμετρο λάθους από τον χειριστή του ή
από το ίδιο το σύστημα του… Γιατί όλο αυτό θα γυρίσει μπούμερανγκ και πολύ
σύντομα μάλιστα. Διότι όσο δημιουργείς ανέργους, τόσο θα μειώνεται και το
κέρδος, του όποιου υποστηρικτή της υπολογιστικής επανάστασης, αφού θα
μειώνεται και η αγοραστική δυνατότητα ..
Εννοείται πως όλα αυτά τα επιτεύγματα , δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα. Ούτε
απορριπτέα. Το πρόβλημα όμως έγκειται, στο ότι δεν υπάρχουν οι συνοδευτικές
αλλαγές, ώστε να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις της αυτοματοποίησης, στον
εργασιακό τομέα. Έτσι οι μισθοί παραμένουν στάσιμοι ή μειώνονται, όπως και η
απασχόληση στους συγκεκριμένους τομείς. Κι αφού η αυξημένη παραγωγή δεν
απορροφάται, λόγω οικονομικών δυσχερειών, αναγκάζεται να επιβραδύνει..
Ιδανικά , οι εφαρμογές αυτοματισμού και τεχνητής νοημοσύνης, θα έπρεπε να
επικεντρώνονται στην αναδιάρθρωση της εργασίας, δημιουργώντας νέες
δραστηριότητες, με ευρεία κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.
Μέχρι πρότινος , οι αυτοματισμοί της βιομηχανικής επανάστασης, δεν εμπόδιζαν
την διατήρηση του ανθρώπινου δυναμικού. Το αντίθετο μάλιστα. Η τεχνολογία
τους, προορίζονταν για την διατήρηση, την βελτίωση και την πρόοδο του
ανθρώπινου ρόλου.
Κάτι που στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης , δεν ισχύει. Τουλάχιστον για την
ώρα. Κι αυτό είναι θέμα πολιτικοοικονομικό, που θα πρέπει να προσεχθεί
ιδιαίτερα, από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, αν θέλουν να αποφύγουν κοινωνικές
ανισότητες..
Η ίδια διυσδειτική αναλυτικότητα και η άψογη διατύπωση που έγιναν συνώνυμα με την Δώρα Τζέμα.