Βήμα Σαλαμίνας

Συνέντευξη : Η Αγγελική Δαφτσίδου καλεσμένη του Μαριου Καρακατσάνη

Συνέντευξη : Μαριος Καρακατσάνης

Καλεσμένη  :  Αγγελική Δαφτσίδου 

 

1. Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που διάβασες και θυμάσαι ως παιδί;

Το πρώτο βιβλίο που δανείστηκα και διάβασα στο δημοτικό, ήταν τα  “Ματωμένα χώματα” από τη Διδώ Σωτηρίου. Θυμάμαι που με δυσκόλευαν τα γλωσσικά ιδιώματα, όπως και ότι δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου. Ήταν ένα μάθημα ζωής για μένα, ένα βαθιά αντιπολεμικό βιβλίο, το οποίο με επηρέασε πολύ.

 

2. Ποια είναι η πιο παλιά ιστορία που έχεις γράψει και την θυμάσαι ακόμα;

Η πρώτη ιστορία που έγραψα ήταν μια διασκευή της κωμωδίας “Ειρήνη” του Αριστοφάνη. Η αλήθεια είναι πως δεν καταλάβαινα εντελώς το έργο -το ανεβάσαμε με μεγάλη επιτυχία σε σχολική παράσταση- αλλά, παρόλα αυτά, καταπιάστηκα να γράψω μια δική μου εκδοχή, πιο παιδική, πιο ανέμελη… Ακόμα σώζεται κάπου, σε κάποια κούτα από τα σχολικά μου ενθύμια.

 

3. Ήθελες από μικρός-η ή είχες ονειρευτεί να γίνεις συγγραφέας; και αν ναι τι σε εμπόδισε από το να ξεκινήσεις αμέσως μετά το σχολείο για παράδειγμα, τη συγγραφή βιβλίων;

Από μικρή ήμουν καλλιτεχνική φύση και μάλιστα μεγάλωνα με τη σιγουριά πως θα γίνω ηθοποιός. Αγαπούσα και αγαπώ το θέατρο, αλλά ίσως δεν συνειδητοποιούσα πως εκτός από το σανίδι, με τραβούσαν και οι ίδιες οι ιστορίες- το πώς ήταν γραμμένες ή το πώς μπορούσαν να αλλάξουν. Πολύ αργότερα άρχισα να εκφράζομαι μέσα από τη γραφή, αν και τα όσα αποτύπωνα στο χαρτί ήταν αποκλειστικά για μένα. Ποτέ δεν φανταζόμουν πως κάποτε θα μοιραζόμουν με κάποιον άλλον τα γραπτά μου.

 

4. Πως ένιωσες όταν εκδόθηκε το πρώτο σου βιβλίο βλέποντας ουσιαστικά τις σκέψεις σου να αποκτούν υπόσταση και μάλιστα κρατώντας τις στα χέρια σου;

“Το παράθυρο στη ζωή”, το πρώτο μου βιβλίο από τις εκδόσεις Πνοή, είναι μία προσωπική μαρτυρία, η ιστορία δύο γυναικών που νόσησαν από τον καρκίνο του μαστού, η δική μου και της μητέρας μου. Καταλαβαίνετε πως δεν ήταν εύκολο να ξεγυμνώσω την ψυχή μου και να μοιραστώ τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου. Το βιβλίο αυτό είναι ένας φάρος ελπίδας, ένας ύμνος στη ζωή, ένας τρόπος να ξορκίσω την ασθένεια. Όταν το κράτησα στα χέρια μου, σκεφτόμουν τους ανθρώπους που θα το κρατούσαν στα δικά τους και θα έβρισκαν ανακούφιση, παρηγοριά και ένα στήριγμα στις λέξεις μου. Ήταν μια συγκλονιστική στιγμή.

 

5. Ποιο ήταν το αγαπημένο σου βιβλίο ως έφηβος-η;

Τα “Ανεμοδαρμένα ύψη” από την Έμιλι Μπροντέ. Η καταστροφική, παράφορη, σαρωτική αγάπη τους με συγκλόνισε. Παραμένει μέχρι και σήμερα, η απόλυτη ιστορία αγάπης που διάβασα.

6. Σε τι σημείο έχεις τον έλεγχο αυτών που συμβαίνουν στην ζωή σου;

Κάπου γράφω στο “Γραμμένο της Ισμήνης”, το νέο μου βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Υδροπλάνο: «Κι αυτό είναι το δράμα στον ανθρώπινο βίο, σ’ αντίθεση με τον αγέραστο χρόνο των θεών. Να μάθουν κάποια στιγμή το γραμμένο τους κι όμως να είναι υποχρεωμένοι να το ζουν και παράλληλα να παλεύουν για την ελεύθερη βούλησή τους». Είμαι ελεύθερη και υπόλογη ταυτόχρονα των πράξεών μου, αλλά ανίσχυρη σε όσα μου επιφυλάσσει το μέλλον. Προσπαθώ πάντα να κάνω το καλύτερο στη ζωή μου.

 

7. Κάνεις κάτι στο οποίο πιστεύεις ή προσπαθείς να πιστέψεις σε αυτό που κάνεις;

Σε ό,τι κάνω ακολουθώ πάντα την καρδιά μου. Παθιάζομαι και δίνω τον καλύτερο εαυτό μου.

 

8. Θα έκανες κάτι παράνομο για να σώσεις κάποιον που αγαπάς;

Θα έκαιγα τον κόσμο όλο, προκειμένου να σώσω τα παιδιά μου, τον άντρα μου. Θα έκανα τα πάντα, χωρίς δεύτερη σκέψη. Ακούγεται εγωιστικό, υπερβολικό, αλλά είναι η αλήθεια.

9. Είσαι αισιόδοξος-η ως άνθρωπος; Πιστεύεις στα happy ends;

Είμαι αισιόδοξος ως άνθρωπος. Ακόμα και στα πιο μαύρα σκοτάδια, μπορώ να διακρίνω το φως και να κρατηθώ από αυτό. Δεν πιστεύω στο happy ending, γιατί δε δίνω μεγάλη σημασία στο τέλος, αν όλη η πορεία είναι γεμάτη ευτυχισμένες στιγμές.

 

10. Αν η ζωή είναι τόσο σύντομη, γιατί σπαταλάμε τόσο χρόνο κάνοντας πράγματα που δεν μας αρέσουν και την ίδια στιγμή κάνουμε τόσο λίγα πράγματα που αγαπάμε;

Η ζωή είναι όντως τόσο σύντομη. Δυστυχώς, οι περισσότεροι το συνειδητοποιούμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον θάνατο. Καμιά σκέψη, καμιά “φιλοσοφία” ζωής δεν είναι αρκετή για να κατανοήσουμε πραγματικά τη θνητότητά μας. Όταν όμως γίνει, τότε πιστέψτε με, δεν έχει τίποτα σημασία, παρά μόνο οι άνθρωποι που αγαπάμε και όσα αγαπάμε, το καλό που μπορούμε να κάνουμε, το αποτύπωμα που θέλουμε να αφήσουμε σ’ αυτόν τον κόσμο.

 

11. Έχεις κάποια απάντηση σε όσους κατατάσσουν τα βιβλία σε κατηγορίες με επίθετα όπως “ελαφριά” ή “γυναικεία” λογοτεχνία;

Ο άνθρωπος από το λυκαυγές της Ιστορίας λέει ιστορίες γύρω από τη φωτιά, τις μεταφέρει από γενιά σε γενιά, μέχρι να φτάσει τελικά να γράψει λογοτεχνικά αριστουργήματα. Η λογοτεχνία τον βοηθά να κατανοήσει καλύτερα το περιβάλλον του αλλά και να ερμηνεύσει τον ίδιο του τον εαυτό, κάνοντας νοητά άλματα στη λογική αλλά και στη φαντασία του. Τον συνδέει με το παρελθόν και του δίνει μια γέφυρα στο παρόν για το μέλλον. Ένα βιβλίο μπορεί να γίνει αντικείμενο θαυμασμού, μελέτης, να προκαλέσει έντονα συναισθήματα, να διδάξει αλλά και να ανατρέψει ή να διαμορφώσει νέες κοινωνικοπολιτικο-θρησκευτικές αντιλήψεις, τάσεις και ρεύματα. Ένα βιβλίο, ωστόσο, μπορεί απλώς να αποσυμφορήσει τον αναγνώστη, να τον ταξιδέψει, να τον κάνει να ονειροπολήσει, να γελάσει… Το βρίσκω τουλάχιστον αστείο στις μέρες μας να βάζουμε ταμπέλες στη λογοτεχνία. Να βάζουμε ταμπέλες γενικά.

 

12. Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σου άλλαξε τη ζωή;

Η “Ασκητική” του Καζαντζάκη. Είναι το βιβλίο στο οποίο γυρίζω ξανά και ξανά και διαβάζω με μανία φράσεις όπως «Να πεθαίνεις και να λες: Θάνατος δεν υπάρχει!»

 

13. Ποια είναι η πιο περίεργη δουλειά που έχεις κάνει αν φυσικά υπάρχει, πέρα από το συγγραφικό κομμάτι;

Ασχολούμαι τα τελευταία χρόνια με την επιμέλεια – διόρθωση κειμένων που έχει σχέση με τη συγγραφή, αλλά με έναν αλλιώτικο τρόπο. Είναι μια δημιουργική διαδικασία, διαφορετική μεν από τη συγγραφή, αλλά παραγωγική, η οποία με γεμίζει και μου δίνει ευχαρίστηση, με μια διαφορετική -περίεργη στην αρχή- ιδιότητα.

 

14. Θεωρείς πως θα μπορούσε να συνδυαστεί μια “κλασική” δουλειά με τη συγγραφή βιβλίων;

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, ο καλλιτέχνης δε βιοπορίζεται πάντα από τα έργα του. Στον χώρο του βιβλίου ιδίως, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Κάπως πρέπει να ζήσουμε οι συγγραφείς…

15. Ποιο είναι το μότο ζωής σου;

Δεν έχω κάποιο φανταχτερό ή πιασάρικο μότο ζωής. Η ίδια η ζωή είναι ό,τι πολυτιμότερο έχω και τη ζω στο έπακρο, και στα καλά και στα άσχημά της. Ίσως θα μπορούσα να πω ότι κάνω μεγάλα όνειρα, μέχρι εκεί που φτάνει η φαντασία μου.

 

16. Θα ήθελες να πεις κάτι στους αναγνώστες που σνομπάρουν και δεν διαβάζουν ελληνική λογοτεχνία;

Αρχικά, θα παρότρυνα στους ανθρώπους να γνωρίσουν τη λογοτεχνία. Υπάρχουν έργα ορόσημα και στην παγκόσμια και στην ελληνική λογοτεχνία, που είναι κρίμα να μην τα διαβάσουν. Έπειτα, ας επιλέξει ο καθένας ό,τι του αρέσει… Ένας συνειδητοποιημένος αναγνώστης δε νομίζω πως κάνει διαχωρισμούς στα βιβλία με βάση την προέλευσή τους. Θέλω να πιστεύω πως είναι άλλα τα κριτήριά του.

 

17. Χάρτινο βιβλίο, ψηφιακό βιβλίο, ή ένας συνδυασμός τους;

Μη σου πω και βιβλία σκαλισμένα σε τοίχους. Ό,τι βολεύει και ευχαριστεί τον καθένα. Αλίμονο αν βάλουμε και σ’ αυτό πρέπει… Ας διαβάζουμε κι ας το κάνουμε με οποιανδήποτε τρόπο.

 

18. Ηλεκτρονικές, online πωλήσεις και ψηφιακά βιβλιοπωλεία: πόσο μπορούν να σταθούν όλα αυτά στην Ελλάδα, με δεδομένη την κρίση και τη δυσπραγία του αναγνωστικού κοινού;

Ενδεχομένως στην Ελλάδα έχουμε μείνει λίγο πίσω σ’ αυτό το κομμάτι, αλλά φαντάζομαι πως κι αυτό αφορά ένα μέρος του αναγνωστικού κοινού, άρα ορθώς και υπάρχει. Το πρόβλημα όμως δεν είναι αυτό, αλλά το γιατί δε διαβάζουμε. Εκεί θα πρέπει να αναζητήσουμε τις αιτίες στην ελληνική οικογένεια, στην εκπαίδευση, στα πρότυπα… Και η λίστα δυστυχώς συνεχίζεται και είναι μεγάλη.

19. Ποιες εμπειρίες του παρελθόντος σε έκαναν να νιώσεις ζωντανή/ος;

Είμαι ευλογημένη, γιατί η ζωή μου είναι γεμάτη δυνατές στιγμές. Αλλά ζωντανή νιώθω κάθε φορά που ξυπνάω το πρωί. Αυτό μου αρκεί…

20. Μπορείς να μάθεις την αλήθεια, αν δεν παλέψεις για αυτήν;

Η αλήθεια και συνεπώς το ψέμα δεν ήταν ποτέ άσπρο-μαύρο για μένα ούτε αυτοσκοπός. Θεωρώ πως πολλές φορές η δική μου αλήθεια μπορεί να διαφέρει από τη δική σου, γι’ αυτό και προσπαθώ να βλέπω όλες τις πλευρές της. Σε έναν ιδεατό κόσμο δε θα χρειαζόταν να την αναζητήσουμε ή να παλέψουμε γι’ αυτήν, αν και τις περισσότερες φορές βγαίνει στο φως και τη μαθαίνουμε θέλουμε δε θέλουμε.

 

21. Θυμάσαι πόσο στεναχωρημένος/η ήσουν πριν από 5 χρόνια; Είχε πράγματι τόσο μεγάλη σημασία;

Ήμουν πραγματικά στεναχωρημένη, συντετριμμένη καλύτερα, πριν δέκα χρόνια όταν έχασα τη μητέρα μου και πριν εννέα χρόνια όταν έμαθα ότι νοσώ κι εγώ από καρκίνο. Εύχομαι να μη με ξαναστεναχωρήσει κάτι ανάλογο ποτέ και φυσικά όλα τα υπόλοιπα δεν έχουν καμία σημασία. Σε προσωπικό επίπεδο πάντα, γιατί υπάρχουν πολλά γύρω μου και στον κόσμο που με θλίβουν, δεν είμαι καθόλου αναίσθητη στον πόνο και στα δεινά των άλλων.

 

22. Ποια ήταν η πιο χρήσιμη συμβουλή που σου έχουν δώσει επάνω στην συγγραφή;

Στο αγαπημένο μου εργαστήρι γραφής τα τελευταία έξι χρόνια ακούω την καλύτερη συμβουλή: «Γράψε ό,τι σου έρθει, ό,τι σου βγει φυσικά, αυθόρμητα, ανεπιτήδευτα».

 

23. Πες μας ένα βιβλίο που έχεις διαβάσει πολλές φορές (και γιατί).

Αγαπώ την ποίηση και προσπαθώ να διαβάζω όσες περισσότερες ποιητικές συλλογές μπορώ. Καταφεύγω συχνά στα ποιήματα του Μανώλη Αναγνωστάκη, με τα οποία συνδέομαι με ένα παράξενο τρόπο. Τα βρίσκω παρήγορα και πολύ σχετικά με εμένα.

24. Υπάρχει κάτι που να θαυμάζεις σε άλλους συγγραφείς και που θα ήθελες να το είχες;

Θαυμάζω πολλά σε πολλούς συγγραφείς. Πολλοί από αυτούς άλλαξαν κυριολεκτικά τον κόσμο, με τα καλλιτεχνικά ρεύματα και κινήματα που δημιούργησαν.  Από την άλλη, σκέφτομαι τον Όμηρο, τόσους αιώνες μετά, που ακόμα χρησιμοποιούμε τις αφηγηματικές τεχνικές του. Θα ήθελα κάποιο από τα έργα μου να μείνει στην ιστορία της λογοτεχνίας.

 

25. Ποιο είναι το βιβλίο για το οποίο αισθάνεσαι ένοχος-η που για οποιοδήποτε λόγο ως τώρα δεν έχεις καταφέρει ακόμα να διαβάσεις;

Ενώ είναι για χρόνια στη βιβλιοθήκη μου, ακόμα, χωρίς κάποιον συγκεκριμένο λόγο, δε διάβασα τo βιβλίο του Μίλαν Κούντερα “Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι”.

 

26. Θεωρείς πως ένας νόμος που έχει ξεπεραστεί για τα πλαίσια μιας σύγχρονης κοινωνίας πρέπει να αλλάζει;

 

Η κοινωνία δεν είναι κάτι αφηρημένο, αντίθετα, είναι το σύνολο των ανθρώπων που ζουν, εργάζονται, επικοινωνούν, αλληλοεπιδρούν και γενικότερα εντάσσονται σε μικρές ή μεγαλύτερες ομάδες. Κάθε τι ζωντανό αλλάζει, εξελίσσεται, προσαρμόζεται ή εφευρίσκει νέα πράγματα. Δεν γνωρίζω πολλά για τη νομική επιστήμη, αλλά εικάζω πως δεν είναι “δεινόσαυρος”.

27. Αυτό που χρειάζεται ο κόσμος είναι περισσότερους σταθερούς ή ιδεαλιστές πολίτες;

Θα έλεγα πως ο κόσμος χρειάζεται ενεργούς, ενημερωμένους, με κριτική σκέψη πολίτες, οι οποίοι θα είναι υπεύθυνοι απέναντι στον εαυτό τους, στην κοινωνία και στο περιβάλλον.

 

28. Υπάρχει κάποιο ασυνήθιστο πάθος ή χόμπι που έχεις και θα ήθελες να το μοιραστείς μαζί μας;

 

Είμαι εντελώς συνηθισμένη σ’ αυτόν τον τομέα. Διαβάζω, ακούω μουσική, βλέπω ταινίες. Παθιάζομαι όμως με όλα αυτά. Ζω μέσα στα βιβλία, τραγουδάω δυνατά κι ας είμαι εντελώς παράφωνη και κλαίω ή γελάω με την καρδιά μου με μια ταινία.

29. Υπάρχει ιδανική στιγμή για να γράψει κάποιος;

Η δική μου ιδανική στιγμή είναι όταν μου γεννάται μια καινούρια ιδέα. Από κει και πέρα ο χρόνος, ο τόπος… δεν έχουν σημασία.

 

30. Όταν σε κρίνουν άδικα για κάτι που δεν έχεις κάνει αισθάνεσαι κάποιας μορφής ενοχή;

Είμαι από τους ανθρώπους που δε με νοιάζει “τι θα πει ο κόσμος”. Σέβομαι και εκτιμώ τη γνώμη των ανθρώπων, όσο κι αν διαφέρει από τη δική μου, όμως κριτής του εαυτού μου και των πράξεών μου είμαι εγώ.

 

31. Ποια ήταν η πιο παράξενη ή πιο αμήχανη συνάντηση με συγγραφέα που είχες;

Παράξενη ή αμήχανη στιγμή δεν έχω, έχω όμως αστεία. Πήγα πριν χρόνια σε μία παρουσίαση βιβλίου αγαπημένου συγγραφέα, με άλλο βιβλίο. Το διαπίστωσα όταν το έδωσα να μου το υπογράψει.

 

32. Το «φτυάρι» είναι για το «σκάβω» ότι το «μαχαίρι» για το…;

Το φτυάρι είναι για να σκάβω τον κήπο μου και το μαχαίρι για να κόβω τις ντοματούλες μου.

 

33. Εάν μπορούσες να καλέσεις σε δείπνο οποιονδήποτε συγγραφέα, νεκρό ή ζωντανό, ποιος θα ήταν και τι θα του σέρβιρες;

Θα καλούσα τον Καζαντζάκη και θα του σέρβιρα ελιές, ψωμί, μια ντοματούλα κομμένη στα τέσσερα και τυρί φέτα. Ίσως πίναμε και καμιά τσικουδιά.

 

34. Εάν μπορούσες να έχεις κάποια υπερδύναμη, ποια θα ήταν;

Να απαλύνω τον πόνο. Τον δικό μου και των άλλων.

 

35. Αν τύχει και γραφτεί ένα άδικο άρθρο για εσένα και τα έργα σου, έχεις περισσότερο την τάση να το ξεχάσεις; να πληγωθείς; ή να αισθανθείς πως θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι;

Η λογοτεχνική κριτική είναι κομμάτι της λογοτεχνίας. Αφορά κυρίως φιλολόγους ανά τα χρόνια που διαμορφώνουν συστήματα αξιολόγησης για τη μελέτη της και ιεραρχούν κείμενα και συγγραφείς. Η ανατροφοδότηση από την άλλη, η άποψη δηλαδή για ένα βιβλίο σε ένα blog, σε ένα άρθρο, στο διαδίκτυο και πώς αυτό θα το επικοινωνήσουμε, είναι απόλυτα λογικό να εμπεριέχει προσωπικά γούστα, καταβολές, κλίσεις κλπ. Θα ήμουν ευγνώμων και μόνο που το διάβασαν και θέλησαν να εκφράσουν την άποψή τους.

 

36. Θεωρείς πως η χρήση βίας είναι ορισμένες φορές απαραίτητη επειδή δεν είναι πάντοτε εφικτό να πετύχει κανείς αυτό που θέλει σταδιακά, με λογικές μεθόδους;

Στη δική μου κοσμοθεωρία, καμία μορφή βίας δεν είναι αποδεκτή, πόσο μάλλον απαραίτητη.

 

37. Αν ήξερες, ότι όλοι όσοι γνωρίζεις θα πεθάνουν αύριο, ποιον θα επισκεπτόσουν τελευταίο;

Αν γνώριζα κάτι τέτοιο, θα περνούσα κάθε πολύτιμο δευτερόλεπτο με την οικογένειά μου.

38. Τι θα έκανες διαφορετικά, αν γνώριζες ότι κανείς δεν θα σε κρίνει;

Η ελευθερία και η αυτοδιάθεση έχουν πρωταρχικό ρόλο στη ζωή μου. Ό,τι κάνω πηγάζει από αυτό και όχι από κοινωνικούς φραγμούς. Δε θα έκανε τίποτα διαφορετικά γι’ αυτόν τον λόγο.

 

39. Πότε ήταν η τελευταία φορά που άκουσες τον χτύπο της καρδιάς σου (από αληθινή συγκίνηση);

Πριν λίγο, όταν έπεσε στην αγκαλιά μου με φόρα ο μικρός μου γιος.

 

 ΜΑΡΙΟΣ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΑΛΑΜΙΝΙΩΝ ΒΗΜΑ 

 

Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για την άμεση ανταπόκριση στην συνέντευξή μας. Σας ευχόμαστε να είναι πάντα καλοτάξιδα τα έργα σας!

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ:

Η Αγγελική Δαφτσίδου κατάγεται από ένα ακριτικό χωριό του  Έβρου. Τα τελευταία χρόνια ζει και δραστηριοποιείται στη Λάρισα. Είναι σύζυγος, μητέρα, εθελόντρια, με μεγάλη αγάπη στη λογοτεχνία. Γράφει, παίζει θέατρο και συμμετέχει σε πολιτιστικές δράσεις στην πόλη της. Εκτός από τη συγγραφή, ασχολείται με την επιμέλεια και διόρθωση βιβλίων. Σπούδασε Δημιουργική Γραφή και Επιμέλεια – Διόρθωση Κειμένου στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πιστοποίησε online courses Creative Writing – Book Editing στο Wesleyan και στο Virginia University. Είναι μέλος στο πρότυπο κέντρο τεχνών Εργαστήρι Ζωής Λάρισας σε εργαστήρια δημιουργικής γραφής, λογοτεχνίας, θεάτρου, πολιτισμού και στην Ένωση Λογοτεχνών και Συγγραφέων Λάρισας.