Βήμα Σαλαμίνας

Συνεντευξη : Η συγγραφεας Κωνσταντίνα Μόσχου καλεσμένη της Χριστινας Νακου

  Συνέντευξη ΅ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΝΑΚΟΥ             

                                                          Καλεσμένη : ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΜΟΣΧΟΥ

Καλημέρα αγαπημένοι μου φίλοι. Σήμερα έχουμε την χαρά να φιλοξενήσουμε στην παρέα μας την Κωνσταντίνα Μόσχου

Χ.Ν. Μίλησε μας λίγο για σένα.

Κ.Μ. Ασχολούμαι αρκετά χρόνια με το βιβλίο και με βοήθησε αρκετά το γεγονός ότι δούλεψα σε εφημερίδες και περιοδικά, ώστε να μπορώ να έχω ένα σωστό κείμενο, τουλάχιστον συντακτικά – το θέμα της φαντασίας είναι ένα άλλο κομμάτι.

Πρόσφατα, μια και οι επαγγελματικές και οι οικογενειακές υποχρεώσεις μού έχουν αφήσει περισσότερο ελεύθερο χρόνο, έχω την πολυτέλεια να γράφω περισσότερο τακτικά, να διαβάζω και να δημοσιεύω κριτικές για τα
βιβλία που μου άρεσαν.

Χ.Ν. Πες μας λίγα λόγια για τα βιβλία σου και σε τι πραγματεύονται;
Κ.Μ. Τα βιβλία μου είναι μικροί πειραματισμοί πάνω σε διαφορετικό αντικείμενο κάθε φορά. Παιδικά, φαντασίας, ιστορικά, αστυνομικά, όλα έχουν ένα κοινό στοιχείο: Να αφεθείς στην περιπέτεια και όπου σε φτάσει. Τα βιβλία
μου πραγματεύονται τη μάχη ανάμεσα στα καλά και στα κακά στοιχεία των ηρώων, με τις αντιθέσεις των χαρακτήρων και ως πού μπορούν να οδηγήσουν την ιστορία.

Χ.Ν. Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που διάβασες και θυμάσαι ως παιδί;
Κ.Μ. Θυμάμαι την εντύπωση που μου προκάλεσαν δύο βιβλία: «Πολυάννα» της Ελεάνορ Πόρτερ, και «Η καλύβα του μπαρμπα-Θωμά» της Χάριετ Μπίτσερ Στόου.

Χ.Ν. Ποια είναι η πιο παλιά ιστορία που έχεις γράψει και την θυμάσαι ακόμα;
Κ.Μ. Η πιο παλιά μου ιστορία είναι ένα μεγάλο σε έκταση χιουμοριστικό παραμύθι για μια σύγχρονη πριγκίπισσα. Ποτέ δεν βγήκε στο φως, αλλά το φυλάω στο συρτάρι μου με αγάπη.

Χ.Ν. Είχες από μικρή ονειρευτεί να γίνεις συγγραφέας; Και αν ναι, τι σε εμπόδισε από το να ξεκινήσεις αμέσως μετά το σχολείο για παράδειγμα τη συγγραφή βιβλίου;
Κ.Μ. Ποτέ δεν είχα στόχο να γίνω συγγραφέας. Μου άρεσε όμως να ασχολούμαι ερασιτεχνικά, και σχεδίασα το πρώτο μου κόμικ στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού. Τα δε ποιήματά μου, στην εφηβεία, τα έχω καταχωνιασμένα,
φοβάμαι να θυμηθώ πώς νιώθει ένας έφηβος. Αν και πρόκειται για συμπαθητικές απόπειρες γραφής.

Χ.Ν. Πώς ένιωσες όταν εκδόθηκε το πρώτο σου βιβλίο βλέποντας ουσιαστικά τις σκέψεις σου να αποκτούν υπόσταση και μάλιστα κρατώντας τες στα χέρια σου; Και πες μας δυο λόγια για αυτό.
Κ.Μ. Το πρώτο μου βιβλίο ήταν το 2008, «Ο θησαυρός του Ποσειδώνα» και πιστεύω ότι δεν θα ξανανιώσω ποτέ την ίδια χαρά.

Είναι η μοναδική στιγμή που το σύμπαν συνεργάστηκε για να δεις την ιστορία σου τυπωμένη. Χρωστώ λοιπόν
ένα μεγάλο ευχαριστώ στις Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη που μου έδωσαν το βάπτισμα κι έτσι ξεκίνησα να γράφω και άλλα βιβλία.

Ήταν μια παιδική περιπέτεια με χιούμορ, με όλα τα κλισέ του είδους, και γι’ αυτό τόσο αγαπητό
βιβλίο. Το θέμα του ήταν ότι οι άνθρωποι έχουν διαφορετικούς στόχους και κυνηγούν διαφορετικούς «θησαυρούς» που μπορεί όμως να μην είναι και υλικοί.
Κυρίως δεν είναι υλικοί οι πραγματικοί θησαυροί, αυτό ήταν το μήνυμα.

Χ.Ν. Ποιο ήταν το αγαπημένο σου βιβλίο ως έφηβη.
Κ.Μ. Ήταν το «Ελεγεία και σάτιρες» του Κώστα Καρυωτάκη. Οι στίχοι του ακόμα με συντροφεύουν, θυμάμαι ακόμα ολόκληρα αποσπάσματα που είχα αποστηθίσει τότε.

Χ.Ν. Είσαι αισιόδοξος άνθρωπος; Πιστεύεις στα happy ends;
Κ.Μ. Υπάρχουν στιγμές που είμαι υπερβολικά αισιόδοξη και άλλες το αντίθετο, ανάλογα με τις καταστάσεις. Γενικά όμως πιστεύω στο ευτυχισμένο τέλος, αλλιώς δεν θα είχε νόημα η ζωή. Ακόμα και στη χειρότερη των περιπτώσεων,
όταν κάτι δεν πάει καλά, δεν απογοητεύομαι.

Ξανασηκώνομαι εύκολα, και αυτό συμβουλεύω τους ανθρώπους στο περιβάλλον μου να κάνουν, γιατί τίποτε δεν
τελειώνει όσο ζεις.

Χ.Ν. Έχεις κάποια απάντηση σε όσους κατατάσσουν τα βιβλία σε κατηγορίες με επίθετα όπως ΄΄ελαφριά΄΄ ή ΄΄γυναικεία΄΄ λογοτεχνία;
Κ.Μ. Εφόσον ένας συγγραφέας έχει τη δύναμη να μεταδίδει με την τέχνη του λόγου του το συναίσθημα στην καρδιά του αναγνώστη, θα πρέπει να το σεβαστούμε και να μην υποτιμάται μια μεγάλη μερίδα αναγνωστών, από
εκείνους που επιλέγουν κάτι πιο δύσκολο.

Γνωρίζω ανθρώπους καλλιεργημένους που επιλέγουν να διαβάσουν για να χαλαρώσουν και όχι για να λύσουν εξισώσεις.
Κυρίως πρέπει να καταλάβουμε ότι το λογοτεχνικό βιβλίο επιτελεί τον σκοπό του όταν, εκτός από γνώσεις, μας προσφέρει ψυχαγωγία.

Χ.Ν. Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σου άλλαξε τη ζωή;
Κ.Μ. Κάθε βιβλίο μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή. Εξαρτάται πόσο έτοιμος είσαι για αυτό και ποιο είναι το γνωστικό σου πεδίο.

Χ.Ν. Ποια είναι η πιο περίεργη δουλειά που έχεις κάνει, αν φυσικά υπάρχει, πέρα από το συγγραφικό κομμάτι;
Κ.Μ. Η πιο περίεργη δουλειά ήταν χρωματισμός μπιμπελό. Έπρεπε να έχεις εκτός από χέρι στη ζωγραφική, μεγάλη ταχύτητα και βέβαια ομοιομορφία –το διαφορετικό ήταν απορριπτέο.

Χ.Ν. Θεωρείς πως θα μπορούσε να συνδυαστεί μια ΄΄κλασική΄΄ δουλειά με τη συγγραφή βιβλίων;
Κ.Μ. Και βέβαια, το ένα δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στο άλλο, αρκεί να σου μένει ελεύθερος χρόνος για τη συγγραφή. Ίσως μάλιστα μια κλασική δουλειά να σου δίνει και τα εφόδια και την έμπνευση: άνθρωποι που συναναστρέφεσαι, συνομιλία, επικοινωνία, αλλαγή παραστάσεων, πληροφορίες, οτιδήποτε χρειάζεται για να πυροδοτηθεί η φαντασία σου.

Χ.Ν. Ποιο είναι το μότο της ζωής σου;
Κ.Μ. «Ψυχραιμία, παιδιά!» κάτι που δεν το έχω, απλώς το επαναλαμβάνω συχνά, για να το πιστέψω. Είμαι ο άνθρωπος των μεγάλων αποκλίσεων, έτσι μου χρειάζεται αυτό το μότο.

Χ.Ν. Θα ήθελες να πεις κάτι στους αναγνώστες που σνομπάρουν και δεν διαβάζουν ελληνική λογοτεχνία;
Κ.Μ. Θα τους συμβούλευα να ξεκινήσουν από τις ρίζες τους. Δεν γίνεται να πας Μπαχάμες αν δεν έχεις γνωρίσει πρώτα τη Σκιάθο, να απολαύσεις B. B. King χωρίς να έχεις το άκουσμα από ένα ηπειρώτικο πολυφωνικό.

Οι αναγνώστες που προσελκύονται από τη διαφήμιση των εκατομμυρίων πωλήσεων κάποιου πρωτοεμφανιζόμενου μεταφρασμένου συγγραφέα, αρκετές φορές απογοητεύονται.

Ίσως είναι θέμα χρόνου για να το συνειδητοποιήσουν και να πάψει ο ρατσισμός στο ελληνικό βιβλίο.

Χ.Ν. Χάρτινο βιβλίο, ψηφιακό βιβλίο ή ένας συνδυασμός τους;
Κ.Μ. Οτιδήποτε εξυπηρετεί τον καθένα. Είναι και ζήτημα ηλικίας, οι μεγαλύτεροι έχουν αγάπη στο χαρτί, αυτό που μπορείς να το αγγίξεις, να το μυρίσεις, να το φυλλομετρήσεις και να το φυλάξεις σαν ένα ακριβό απόκτημα,
σε αντίθεση με τους νεότερους που αγαπούν την τεχνολογία.

Ο καιρός θα δείξει, και είναι ο καιρός της βιασύνης στην εικόνα, στο διάβασμα, στις σειρές, στο youtube, στα μέσα.

Χ.Ν. Ηλεκτρονικές, online πωλήσεις και ψηφιακά βιβλιοπωλεία: πόσο μπορούν να σταθούν όλα αυτά στην Ελλάδα, με δεδομένη την κρίση και τη δυσπραγία του αναγνωστικού κοινού;
Κ.Μ. Δεν έχω τα απαραίτητα στοιχεία για να απαντήσω πάνω σε αυτό, ωστόσο με την κοινή λογική μπορώ να είμαι σίγουρη ότι ακόμα και αν περάσει αυτή η κρίση, ποτέ δεν θα είναι όπως πριν από είκοσι χρόνια, όταν τα περισσότερα πετυχημένα βιβλία πωλούσαν από είκοσι χιλιάδες αντίτυπα και άνω.

Όπως η τηλεόραση εκτοπίστηκε από το youtube, έτσι και το βιβλίο θα εκτοπιστεί από κάτι άλλο – δεν μπορώ να φανταστώ τι θα είναι αυτό.

Προς το παρόν, τα ψηφιακά βιβλιοπωλεία βοηθούν τα μέγιστα στις πωλήσεις, όπως και κάθε άλλο προϊόν που διατίθεται ηλεκτρονικά τα τελευταία δύο χρόνια.

Χ.Ν. Ποια ήταν η πιο χρήσιμη συμβουλή που σου έχουν δώσει επάνω στη συγγραφή;
Κ.Μ. Η πιο χρήσιμη συμβουλή ήταν: «Άφησε το βιβλίο σου στην άκρη όταν το τελειώσεις, και ξαναδιάβασέ το μετά από έξι μήνες». Η αλήθεια είναι ότι έτσι βλέπεις καλύτερα τα λάθη σου.

Χ.Ν. Πες μας ένα βιβλίο που έχεις διαβάσει πολλές φορές (και γιατί;)
Κ.Μ. Πολλές φορές είναι δύσκολο, γιατί έτσι δεν μένει χρόνος για τα υπόλοιπα. Κάποια τα έχω ξαναδιαβάσει δεύτερη φορά, έπειτα από χρόνια, όπως «Το χαμένο νησί» του Καραγάτση και «Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι» του Όσκαρ Γουάιλντ, για την ατμόσφαιρα και για το περιεχόμενο που σε υποβάλλουν σε κάτι συνταρακτικό όπως είναι η συνειδητότητα της φτωχής ανθρώπινης φύσης.

Χ.Ν. Υπάρχει κάτι που να θαυμάζεις σε άλλους συγγραφείς και που θα ήθελες να το είχες;
Κ.Μ. Αυτό που θαυμάζω σε κάποιους συγγραφείς είναι ότι μπορούν να καταθέσουν την πιο σύνθετη σκέψη τους με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνεται αμέσως κατανοητή, χωρίς να πλατειάζουν.

Πιστεύω ότι «το λακωνίζειν» είναι το πιο σημαντικό στη γραφή, ακόμα και στα λυρικά στοιχεία χρειάζεται οικονομία.

Χ.Ν. Ποιο είναι το βιβλίο για το οποίο αισθάνεσαι ένοχη που για οποιοδήποτε λόγο ως τώρα δεν έχεις καταφέρει ακόμα να διαβάσεις;
Κ.Μ. Δεν έχω διαβάσει πολλά βιβλία που θα ήθελα να έχω το χρόνο να ασχοληθώ, όπως για παράδειγμα το «Οδυσσέας» του Τζέιμς Τζόις, αλλά δεν αισθάνομαι καμία ενοχή. Γενικά δεν αισθάνομαι ενοχή όταν δεν έχω καταφέρει κάτι, ακολουθώ το ένστικτό μου με τη σκέψη πως κι αύριο μέρα είναι.

Χ.Ν. Εάν δεν ήσουν συγγραφέας θα ήσουν…
Κ.Μ. …θα ήμουν εικαστικός. Ή σκηνοθέτης.

Χ.Ν. Θεωρείς πως ένας νόμος που έχει ξεπεραστεί για τα πλαίσια μιας σύγχρονης κοινωνίας πρέπει να αλλάζει;
Κ.Μ. Οι περισσότεροι νόμοι θα πρέπει να ξαναγραφούν από την αρχή. Όχι μόνο επειδή τα κοινωνικά προβλήματα και η αντιμετώπισή τους αλλάζουν, αλλά επειδή από την αρχή δεν τέθηκαν σωστά όλες οι παράμετροι.

Χ.Ν. Αυτό που χρειάζεται ο κόσμος είναι περισσότερους σταθερούς ή ιδεαλιστές πολίτες;
Κ.Μ. Ο κόσμος χρειάζεται ιδεαλιστές, είναι αυτό μας λείπει και φαίνεται ολοκάθαρα, σε κάθε τομέα της ζωής. Η σταθερότητα παράγει ρομπότ, ο ιδεαλισμός γεννά ανθρώπους.

Χ.Ν. Υπάρχει κάποιο ασυνήθιστο πάθος ή χόμπι που έχεις και θα ήθελες να το μοιραστείς μαζί μας;
Κ.Μ. Γενικά είμαι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, δεν κάνω τίποτε ακραίο. Πολύ θα σας απογοητεύσω αλλά μου αρέσουν οι τηγανιτές πατάτες, οι περίπατοι κι ο ήλιος. Ούτε καν ένα αψέντι, τι σόι συγγραφέας είμαι λοιπόν;

Χ.Ν. Υπάρχει ιδανική στιγμή για να γράψει κάποιος;
Κ.Μ. Για μένα η ιδανική στιγμή είναι όταν το σπίτι είναι άδειο από κόσμο, το τηλέφωνο δεν χτυπά, και τα μηνύματα είναι απενεργοποιημένα. Και εδώ εξηγείται γιατί οι περισσότεροι συγγραφείς γράφουν βράδυ.

Χ.Ν. Όταν σε κρίνουν άδικα για κάτι που δεν έχεις κάνει αισθάνεσαι κάποιας μορφής ενοχή;
Κ.Μ. Όχι, δεν αισθάνομαι ενοχή και προσπαθώ να συζητήσω με επιχειρήματα. Η άδικη κρίση δεν εξαρτάται από εσένα τον ίδιο, αλλά από τον τρόπο που σε βλέπει ο άλλος και είναι υποκειμενικός.

Χ.Ν. Ποια ήταν η πιο παράξενη ή πιο αμήχανη σκηνή με συγγραφέα που είχες;
Κ.Μ. Η ερώτηση γνωστού συγγραφέα προς εμένα στο τέλος παρουσίασης βιβλίου (ήμουν συντονίστρια/ομιλήτρια): «Το ονοματάκι σας;»

Χ.Ν. Το ΄΄φτυάρι΄΄ είναι για το ΄΄σκάβω΄΄ότι το ΄΄μαχαίρι΄΄ για το…;
Κ.Μ. Και οι δύο λέξεις εδώ, με άσχημη έννοια. Θα το αλλάξω μεμιάς: Θα πω ότι το φτυάρι είναι για να φτυαρίσω ψωμί στο φούρνο και το μαχαίρι είναι για να κόψω το ψωμί, ζεστό κι αχνιστό.

Χ.Ν. Εάν μπορούσες να καλέσεις σε δείπνο οποιονδήποτε συγγραφέα, νεκρό ή ζωντανό, ποιος θα ήταν και τι θα του σέρβιρες;

Κ.Μ. Θα καλούσα τον Αντρέα Καμιλλέρι, χαμένη από χέρι, ξέροντας πως δεν θα μπορούσα ποτέ να του μαγειρέψω κάτι να του ταιριάζει γαστριμαργικά, αλλά θα τον αποζημίωνα στο τέλος με ένα γλυκό κρασί Vinsanto στη βεράντα.

Χ.Ν. Εάν μπορούσες να έχεις κάποια υπερδύναμη, ποια θα ήταν;
Κ.Μ. Δεν θα ήθελα να διαθέτω κάποια υπερδύναμη, γιατί τότε θα γινόμουνρυθμιστής των καταστάσεων. Θα έκανα σίγουρα λάθη, όχι δεν θα το ήθελα. Προτιμώ να παραμείνω άνθρωπος (και γι’ αυτό υπερδύναμη χρειάζεται!)

Χ.Ν. Αν τύχει και γραφτεί ένα άδικο άρθρο για εσένα και τα έργα σου, έχεις περισσότερο την τάση να το ξεχάσεις; Να σε πληγώσει; Ή να αισθανθείς πως θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι;
Κ.Μ. Όπως όλοι οι φυσιολογικοί άνθρωποι, η τάση είναι να σε θλίβει και να σε θυμώνει η άδικη επίθεση. Το πρώτο 24ωρο είναι δύσκολο. Το επόμενο, έχω αποστασιοποιηθεί. Δεν υπάρχει για μένα ούτε το άρθρο ούτε ο άνθρωπος.

Χ.Ν. Πολλοί τραγουδάνε στο μπάνιο! Εσύ διαβάζεις… ή τραγουδάς;
Κ.Μ. Ούτε το ένα ούτε το άλλο. Κάποτε τραγουδούσα, πριν από δύο χρόνια για την ακρίβεια.

Χ.Ν. Θεωρείς πως η χρήση βίας είναι ορισμένες φορές απαραίτητη επειδή δεν είναι πάντοτε εφικτό να πετύχει κανείς αυτό που θέλει σταδιακά, με λογικές μεθόδους;
Κ.Μ. Με τη βία ποτέ δεν κέρδισε κανείς, μιλώντας για σωματική επίθεση που μπορεί να γίνει και λεκτική. Μπορεί να είναι μια προσωρινή νίκη του επιτιθέμενου, αλλά δεν κρατά πολύ, γιατί το μίσος που φωλιάζει στον αμυνόμενο
είναι μεγαλύτερο και σε βάθος χρόνου.

Εάν αυτό είναι εφικτό –δεν μιλάμε για ανεξέλεγκτες καταστάσεις- πιστεύω ότι περισσότερα μπορείς να κερδίσεις με
έναν υγιή διάλογο. Εάν όμως αφήσεις την οργή να σε κυριεύσει, ο διάλογος γίνεται μαχαίρι.

Χ.Ν. Αν έβλεπες ένα πεφταστέρι τι ευχή θα έδινες;
Κ.Μ. Ειρήνη και υγεία στον κόσμο. Τίποτε άλλο. Αν έχεις αυτά, τα έχεις όλα.

Χ.Ν. Φαντάσου πως βρίσκεσαι πάνω σε ένα σύννεφο. Πού θα ήθελες να σε ταξιδέψει και γιατί;
Κ.Μ. Θα ήθελα να με ταξιδέψει παντού, δεν μου φτάνει μονάχα ένα μέρος, τα θέλω όλα, μου έλειψαν όλα.

Χ.Ν. Αυτή την περίοδο συγγραφικά που σε συναντώ;

Κ.Μ. Δεν έχει κλείσει ακόμα χρόνος από την έκδοση του τελευταίου μου μυθιστορήματος «Γεράκια στο κλουβί», από τις Εκδόσεις Bell, μια ιστορία μυστηρίου και θαλασσινής δράσης που εκτυλίσσεται το 1829. Για το επόμενο
διάστημα περιμένω να εκδοθεί ένα ακόμα βιβλίο της σειράς με τον ήρωά μου ντετέκτιβ Στάθη Παντελιά, αστυνομικό μυθιστόρημα με δράση και χιούμορ.

Χ.Ν. Ποια συμβουλή θα έδινες στους νέους συγγραφείς;
Κ.Μ. Η συμβουλή μου είναι να ζητούν από τον εαυτό τους το καλύτερο. Πάντοτε υπάρχει το καλύτερο, αρκεί να πιστέψουμε σε αυτό και να δουλέψουμε πάνω σε αυτό. Ευχαριστώ που μας δίνουν τόσο όμορφα έργα, υπάρχει μεγάλη ελπίδα στους νέους συγγραφείς! Ακόμα, ευχαριστώ πολύ, για τη σημερινή ωραία κουβέντα μας!

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΝΑΚΟΥ Κωνσταντίνα, σε ευχαριστούμε από καρδιάς που ήσουν απόψε μαζί μας. Ήταν μεγάλη τιμή για εμάς. το salaminionvima, το authoring melodies και εγώ σου ευχόμαστε καλοτάξιδα όλα σου τα βιβλία.