Βήμα Σαλαμίνας

ΣΥΝΕΝΕΤΕΥΞΗ : Η ΕΥΗ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΛΕΣΜΕΝΗ ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗ

Συνέντευξη : ΜΑΡΙΟΣ ΚΑΡΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

Καλεσμένη : ΕΥΗ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

      Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που διάβασες και θυμάσαι ως παιδί;

– Ένα Ανθολόγιο Δημοτικής Ποίησης κι αυτό θα το θυμάμαι όσα χρόνια κι αν περάσουν αφού τα απήγγειλα πολύ συχνά στους γονείς μου.

       Ποια είναι η πιο παλιά ιστορία που έχεις γράψει και την θυμάσαι ακόμα;

-Μια ιστορία μικρών ηρώων. Που πέρα από τις συνήθεις σκανδαλιές μέσα από τα παιγνίδια τους πάντα  έμπλεκαν σε περιπέτειες.

      Ήθελες από μικρή ή είχες ονειρευτεί να γίνεις συγγραφέας; και αν ναι τι σε εμπόδισε από το να ξεκινήσεις αμέσως μετά το σχολείο για παράδειγμα, τη συγγραφή βιβλίων;

 – Δεν είχα σκεφτεί ποτέ τη συγγραφή ή άλλη μορφή τέχνης . Υπήρξα άριστη ως μαθήτρια και η κατεύθυνσή μου ήταν προς το χώρο της Ιατρικής αρχικά. Ίσως για να ικανοποιήσω με αυτή μου την επιλογή τον πατέρα μου. Όμως ευτυχώς η ζωή επέλεξε για μένα. Η δημιουργία ήταν αυτή που με κέρδισε.

 

     Πως ένιωσες όταν εκδόθηκε το πρώτο σου βιβλίο βλέποντας ουσιαστικά τις σκέψεις σου να αποκτούν υπόσταση και μάλιστα κρατώντας τις στα χέρια σου;

-Ιδιαίτερη συγκίνηση. Ήταν «Το Ταξίδι της Δάφνης» που  συνόδευσε την εικαστική μου έκθεση «Το Περιβάλλον εκπέμπει ΣΟΣ».  Ήταν ένα ιδιαίτερο έργο ! Εικονογραφημένο από τους πίνακες της Εικαστικής μου έκθεσης.
       

       Ποιο ήταν το αγαπημένο σου βιβλίο ως έφηβη;

-Το ΛΑΘΟΣ του Αντώνη Σαμαράκη.

      Σε τι σημείο έχεις τον έλεγχο αυτών που συμβαίνουν στην ζωή σου;

-Σε ότι έχει να κάνει στο κομμάτι της δημιουργίας και σε ό,τι αυτό συνεπάγεται με το πώς το επικοινωνείς στον κόσμο. Εργάζομαι με την ψυχή  μου θέλοντας να ελαχιστοποιήσω τον παράγοντα λάθους. Σε όλα τα άλλα η ζωή είναι απρόβλεπτη ακόμα κι αν προσπαθείς να ελέγχεις ή νομίζεις ότι ελέγχεις το μικρό σου σύμπαν.

      Κάνεις κάτι στο οποίο πιστεύεις ή προσπαθείς να πιστέψεις σε αυτό που κάνεις;

-Για να λέγεσαι Καλλιτέχνης αυτό που κάνεις πρέπει να το αγαπάς και να το πιστεύεις. Από όποιο μετερίζι κι αν βρίσκεσαι. Είτε είσαι εικαστικός είτε κάνεις κινηματογράφο είτε είσαι στο χώρο της συγγραφής. Είναι κατάθεση ψυχής! Οπότε αναμφίβολα είναι κάτι που πιστεύεις!

      Θα έκανες κάτι παράνομο για να σώσεις κάποιον που αγαπάς;

• Παράνομο!!! Ας πούμε ότι θα έκανα το Αδύνατο Δυνατό..προκειμένου να βοηθήσω
•    Είσαι αισιόδοξος-η ως άνθρωπος; Πιστεύεις στα happy ends;

-Είμαι εκ φύσεως αισιόδοξη! Δε θα μπορούσα να είμαι αλλιώς αφού βρίσκομαι σε αυτό το χώρο. Δε σκέφτομαι ποτέ το happy end ή το αντίθετο. Χαίρομαι ολόψυχα το ταξίδι! Μαθαίνω βελτιώνομαι… αλλάζω …οι επιτυχίες με χαροποιούν ξέροντας ότι κάνω τελικά κάνω σωστά αφού βρίσκει τέτοια ανταπόκριση …Οι απορρίψεις με πεισμώνουν να θέλω να προσπαθήσω περισσότερο και να μη στηρίζομαι ούτε να περιμένω βοήθεια και σωτήρες από πουθενά! Εγώ μόνο μπορώ να με σταματήσω και ο θάνατος!

      Αν η ζωή είναι τόσο σύντομη, γιατί σπαταλάμε τόσο χρόνο κάνοντας πράγματα που δεν μας αρέσουν και την ίδια στιγμή κάνουμε τόσο λίγα πράγματα που αγαπάμε;

– Στη ζωή μου ποτέ δεν ήμουν αιθεροβάμων. Πρέπει να πατάς γερά στα πόδια σου για να περπατήσεις.

Γνώριζα ότι πρέπει να εργαστώ για να μπορέσω να ζήσω όπως και για να είμαι ελεύθερη και να ατενίζω με αισιοδοξία τη ζωή έπρεπε να είμαι σε αυτό το μονοπάτι της δημιουργίας.

 

     Έχεις κάποια απάντηση σε όσους κατατάσσουν τα βιβλία σε κατηγορίες με επίθετα όπως “ελαφριά” ή “γυναικεία” λογοτεχνία;

 –Πιστεύω στην ελευθερία της έκφρασης. Όπως εμείς γράφουμε αυτό που έχουμε στο μυαλό μας και στην ψυχή μας. Το ίδιο και το αναγνωστικό κοινό έχει το δικαίωμα να έχει τη γνώμη του. Κι εμείς από τη στιγμή που εκτιθέμεθα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για την όποια κατάταξη και κριτική. Η πείρα με έχει διδάξει ότι κάθε βιβλίο έχει το κοινό του. Και καλώς ή κακώς δεν μπορούμε να είμαστε αρεστοί σε όλους.

      Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σου άλλαξε τη ζωή;

• Ναι υπάρχει και δεν είναι μόνο ένα. Όπως το «ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΒΟΥΔΑ» της Περλ Μπακ

Ωστόσο όμως πιστεύω ακράδαντα πως ότι έχει να κάνει με Βιβλία- Θέατρο-Κινηματογράφο… Μουσεία – Συναυλίες και γενικότερα κάθε μορφή έκφρασης της Τέχνης… Όλα αυτά έχουν τη δύναμη να αφήνουν κάτι στην ψυχή μου και να κινητοποιούν ένα αρχέγονο μηχανισμό που  υπάρχει στον καθένα μας.

      Ποια είναι η πιο περίεργη δουλειά που έχεις κάνει αν φυσικά υπάρχει, πέρα από το συγγραφικό κομμάτι;

– Όλες οι δουλειές που είναι διαφορετικές από αυτό που μας γεμίζει και μας ολοκληρώνει ίσως ναι πράγματι να ακούγονται και να φαντάζουν ως περίεργες στους άλλους.

Έχω ένσημα από πριν την εφηβεία μου μέχρι σήμερα σε διάφορους χώρους προκειμένου να βιοπορίζομαι αλλά και να στηρίζω τα όνειρά μου

 

    Θεωρείς πως θα μπορούσε να συνδυαστεί μια “κλασική” δουλειά με τη συγγραφή βιβλίων;

– Πιθανότατα ναι. Δε γνωρίζω το πώς λειτουργεί στον καθένα. Το ιδανικό θα ήταν ένα ήσυχο δωμάτιο και οικονομική ανεξαρτησία όπως έλεγε και η Βιρτζίνια Γουλφ. Όμως αυτό είναι ένας ευσεβής πόθος. Η πραγματικότητα μας είναι αλλιώς αλλά και τα θέλω στον κάθε συγγραφέα όπως και η δύναμη ψυχής λειτουργούν διαφορετικά. Αυτό που μπορώ να σας πω με βεβαιότητα για εμένα είναι ότι παρά τις δυσκολίες της οποιαδήποτε δουλειάς που πρέπει να κάνουμε παράλληλα …η δημιουργία είναι σαν το Νερό, θα βρει τρόπο να προχωρήσει

 

     Ποιο είναι το μότο ζωής σου; 

–Έχω πολλά αλλά το ποιο σύνηθες που μου έχει γίνει σα δεύτερη φύση είναι – κάθε φορά που πέφτω να βρίσκω τη δύναμη να σηκώνομαι-

 

     Θα ήθελες να πεις κάτι στους αναγνώστες που σνομπάρουν και δεν διαβάζουν ελληνική λογοτεχνία; Πολλά θα μπορούσα να πω …όμως δεν έχει νόημα στο τι θα πει ο καθένας μας. Το θέμα είναι ότι όλοι όσοι βρίσκουν μια όαση και νιώθουν μια ψυχική ανάταση κάθε φορά που χάνονται στις σελίδες ενός βιβλίου καλό θα ήταν να μη βάζουν ταμπέλες σε βιβλία Ελλήνων ή ξένων συγγραφέων. Αλλά σε καλά βιβλία που έχουν να δώσουν στο κοινό. Και η αλήθεια είναι ότι οι Έλληνες συγγραφείς είναι σπουδαίοι.

 

    Χάρτινο βιβλίο, ψηφιακό βιβλίο, ή ένας συνδυασμός τους;

  Δεν είμαι αντίθετη στις αλλαγές που ήρθαν στο χώρο του βιβλίου. Ρωτάτε όμως έναν άνθρωπο που έχει μεγαλώσει με τη μυρωδιά του βιβλίου. Έχω πάντα δίπλα μου στο κομοδίνο βιβλία που αγαπάω και τα νιώθω ως φίλους που ακολουθούν τη σκέψη μου και με συντροφεύουν!

 

     Ηλεκτρονικές, online πωλήσεις και ψηφιακά βιβλιοπωλεία: πόσο μπορούν να σταθούν όλα αυτά στην Ελλάδα, με δεδομένη την κρίση και τη δυσπραγία του αναγνωστικού κοινού;

-Η Ελλάδα οφείλει να εναρμονιστεί στις καινούριες απαιτήσεις της παγκόσμιας αγοράς. Κι αν αυτό είναι να ακολουθούμε τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία  Λέω ΝΑΙ.

Τώρα όσον αφορά την κρίση στην Ελλάδα, από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου πάντα η χώρα μας είχε να παλέψει με Θεούς και Δαίμονες. Ο λαός όμως δεν έμενε ποτέ αμέτοχος. Η Παιδεία, η μόρφωση  είναι τα απαραίτητα συστατικά που μας κρατούν όρθιους!

Γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει στήριξη από τη μεριά της πολιτείας τόσο στους Εκδοτικούς Οίκους αλλά και στους Συγγραφείς, προκειμένου να συνεχίσουν να υπάρχει Δημιουργία! Θα πρέπει να καταλάβουν όλοι ότι όλα τα παραπάνω είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Δεν μπορεί να υπάρξει ο ένας δίχως του άλλου.

      Ποιες εμπειρίες του παρελθόντος σε έκαναν να νιώσεις ζωντανή?

-Πολλά πράγματα!

Στο χώρo της δημιουργίας όταν το έργο μου χρησιμοποιήθηκε για το κοινό καλό αλλά και κάθε φορά που χρειάστηκε να υπερβάλλω εαυτόν και να μην εγκαταλείψω το όνειρό μου να δημιουργώ …όλα αυτά με έκαναν και με κάνουν να νιώθω ζωντανή

 

      Μπορείς να μάθεις την αλήθεια, αν δεν παλέψεις για αυτήν;

–Η αλήθεια, είναι υποκειμενική . Όποια αλήθεια λοιπόν αντιπροσωπεύει ο καθένας …χρειάζεσαι τις δικές σου εμπειρίες, ακόμα και τις δικές σου πληγές για να καταλάβεις την αξία της …έτσι ότι και να πούμε ή να μας πουν οι άλλοι θα είναι σαν ξένο σώμα σε εμάς …οπότε αναμφίβολα θα πρέπει να παλέψουμε για την αλήθεια μας!

     Θυμάσαι πόσο στεναχωρημένη ήσουν πριν από 5 χρόνια; Είχε πράγματι τόσο μεγάλη σημασία;

-Ο Τσάρλι Τσάπλιν έλεγε ότι … ό,τι μας θλίβει τώρα, αύριο δε θα έχει τόση σημασία, όσο τη στιγμή που συμβαίνει …Για μένα λοιπόν ότι συμβαίνει στο χώρο της δημιουργίας ανεξάρτητα εάν φτάνω στο στόχο ή όχι Δηλαδή είτε βραβεύομαι είτε απορρίπτομαι δεν εστιάζω σε κανένα.  Αυτό που με ενδιαφέρει είναι το ταξίδι της ζωής.  Ο δρόμος που διανύω και αυτά που μαθαίνω ως άνθρωπος. Όχι όμως και ο χαμός αγαπημένων μου ανθρώπων. Ο θάνατος λοιπόν είναι αυτός που θα με σταματήσει …ο αγώνας συνεχίζεται όσο είμαι ζωντανή

 

      Ποια ήταν η πιο χρήσιμη συμβουλή που σου έχουν δώσει επάνω στην συγγραφή;

• Κάτι πολύ σημαντικό που με έχει συμβουλέψει ο μέντοράς μου David Trottier είναι ότι το πρέπει να δουλέψουμε με μεγαλύτερη ζέση και αρκετές φορές πάνω στο πρώτο μας χειρόγραφο.

 

       Πες μας ένα βιβλίο που έχεις διαβάσει πολλές φορές (και γιατί).

-Έχω πάντα κοντά μου ένα βιβλίο αυτοβελτίωσης του Σιδέρη. «Τα παιδιά δε χρειάζονται Ψυχολόγο αλλά Γονείς» Αφού το μεγαλύτερο έργο της ζωής μου και το ποιο σημαντικό είναι το παιδί μου.

 

    Υπάρχει κάτι που να θαυμάζεις σε άλλους συγγραφείς και που θα ήθελες να το είχες; –

-Θαυμάζω την προσήλωσή  τους σε αυτό που κάνουν …η συγγραφή κατακτά τη σκέψη τους. Εγώ από την άλλη μπορεί να έχω χίλιες δυο σκέψεις για δημιουργίες …Δηλαδή την ίδια στιγμή …να αναλύω έναν ήρωα της ιστορίας μου και ταυτόχρονα να σταματάω για να γράψω ένα τραγούδι.

 

     Ποιο είναι το βιβλίο για το οποίο αισθάνεσαι ένοχος-η που για οποιοδήποτε λόγο ως τώρα δεν έχεις καταφέρει ακόμα να διαβάσεις;

• Υπάρχουν πολλά βιβλία που επιθυμώ να διαβάσω καθώς διαβάζοντας μαθαίνω καινούρια πράγματα τροφοδοτώντας τη φαντασία μου. Ενώ γράφοντας, μένω σε αυτά που ήδη ξέρω εγώ. Μεγάλη η λίστα και μεγαλώνει συνεχώς…όπως το –Σαίξπηρ στον Άρη- του Στρατή Πανούριου και στην κατηγορία θρίλερ το ΑΜΥ του Μάριο Κάρμα.
• 
• Θεωρείς πως ένας νόμος που έχει ξεπεραστεί για τα πλαίσια μιας σύγχρονης κοινωνίας πρέπει να αλλάζει;

-Ναι εάν αυτός ο νόμος είναι παρωχημένος και δεν αντικατοπτρίζει τις ανάγκες και την πραγματικότητα μιας σύγχρονης κοινωνίας

 

      Αυτό που χρειάζεται ο κόσμος είναι περισσότερους σταθερούς ή ιδεαλιστές πολίτες;

-Πιστεύω ότι η κοινωνία ολόκληρη χρειάζεται ανθρώπους με σκέψη και έργο.  Δηλαδή Ενεργούς Πολίτες. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να εστιάσει και η Πολιτεία  στη σωστή Παιδεία.

 

    Υπάρχει κάποιο ασυνήθιστο πάθος ή χόμπι που έχεις και θα ήθελες να το μοιραστείς  μαζί μας;

-Ήμουν από τους τυχερούς ανθρώπους της ζωής …που κατάλαβα από πολύ νωρίς ότι για να είμαι ελεύθερη στη σκέψη και στο έργο μου πρέπει να κάνω αυτά που αγαπάω..ακόμα κι αν είναι πρέπει να κάνω και με μια άλλη δουλειά. Οπότε βρίσκομαι ενεργά στο χώρο των Εικαστικών του Κινηματογράφου στη συγγραφή Βιβλίων Σεναρίων Ποιημάτων και Τραγουδιών. Κι όλα αυτά με εκθέσεις και συμμετοχές σε Μουσεία – Διεθνή Φόρουμ και Φεστιβάλ με βραβεία αναγνώρισης.

 

      Υπάρχει ιδανική στιγμή για να γράψει κάποιος;

–Ιδανική στιγμή διαφέρει για τον καθένα…αρκεί να έχεις μέσα στην ψυχή σου ιστορίες που νιώθεις ότι πρέπει να μοιραστείς…

 

     Όταν σε κρίνουν άδικα για κάτι που δεν έχεις κάνει αισθάνεσαι κάποιας μορφής ενοχή;

–Δεν είναι λίγες οι στιγμές που θα κριθούμε άδικα κατά τη γνώμη μας

Το θέμα είναι να είμαστε έτοιμοι για όλες τις δύσκολες στιγμές που θα κλιθούμε να αντιμετωπίσουμε στη ζωή μας….  Να είμαστε εμείς σίγουροι για την πορεία μας,   τη στάση εν γένει , απέναντι στον εαυτό μας πρωτίστως ! Εάν είμαστε εντάξει μέσα μας..πώς μπορεί να μας αγγίξει η αδικία? Θα γίνει μόνον και εφόσον το επιτρέψουμε εμείς.

 

     Ποια ήταν η πιο παράξενη ή πιο αμήχανη συνάντηση με συγγραφέα που είχες;

– Νιώθω αμήχανα όταν ανθρώπους που θαυμάζω στο χώρο της Τέχνης μέσα από το Έργο τους …πολλές φορές αφού τους γνωρίσω προσωπικά, απογοητεύομαι …καθώς είναι υπερόπτες και νιώθουν μικροί Θεοί.

 

        Το «φτυάρι» είναι για το «σκάβω» ότι το «μαχαίρι» για το…;κόβω?

Ως «φτυάρι» για μένα είναι κάθε καινούριο βιβλίο ή έργο τέχνης …καθώς λειτουργεί ως μέσο μάθησης και ανακάλυψης νέων ιδεών και εικόνων …που θα με πάνε παρακάτω και θα με βελτιώσουν σαν άνθρωπο. Ως «μαχαίρι» είναι για μένα η συνειδητοποίηση των λαθών μου τόσο ώστε να «κόψω μαχαίρι» κάτι που με μπλοκάρει και με  πάει πίσω ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη.

     Εάν μπορούσες να καλέσεις σε δείπνο οποιονδήποτε συγγραφέα, νεκρό ή ζωντανό, ποιος θα ήταν και τι θα του σέρβιρες;

– Σε ένα τραπέζι με μεσογειακές γεύσεις και την παρέα των σπουδαίων Ελλήνων Δημιουργών όπως  Ελύτης Καζαντζάκης Σεφέρης Χατζηδάκης Θεοδωράκης  και άλλων πολλών που σημάδευσαν  το παγκόσμιο γίγνεσθαι.

 

     Εάν μπορούσες να έχεις κάποια υπερδύναμη, ποια θα ήταν;

-Να μην υπάρχει Αδικία και Διακρίσεις στον Κόσμο.

 

      Αν τύχει και γραφτεί ένα άδικο άρθρο για εσένα και τα έργα σου, έχεις περισσότερο την τάση να το ξεχάσεις; να πληγωθείς; ή να αισθανθείς πως θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι;

• Όταν γίνεται από ανθρώπους που δε γνωρίζουν το έργο μου, ούτε και εμένα ως άνθρωπο και γράφουν για να γεμίσουν τη στήλη τους και να δημιουργήσουν εντυπώσεις, καθώς το καθετί «αρνητικό» ως γνωστό πουλάει και περισσότερο, τότε θα με απασχολήσει τόσο, όσο εγώ θα επιτρέψω να με επηρεάσει. Εάν είναι γόνιμη όμως, θα με κάνει καλύτερη για να θέλω να προχωρήσω και να βελτιωθώ.

 

    Θεωρείς πως η χρήση βίας είναι ορισμένες φορές απαραίτητη επειδή δεν είναι πάντοτε εφικτό να πετύχει κανείς αυτό που θέλει σταδιακά, με λογικές μεθόδους;

Είμαι εκ πεποιθήσεως κατά της βίας. Είτε λεκτικής, σωματικής ή ψυχολογικής. Καθώς δεν έχει κανένα νόημα για μένα να επιτευχθεί το οτιδήποτε, με τέτοιες μεθόδους, από τη στιγμή που ξέρω ότι όλα είναι ένα ψέμα …ένα Λάθος ..

Αν ήξερες, ότι όλοι όσοι γνωρίζεις θα πεθάνουν αύριο, ποιον θα επισκεπτόσουν τελευταίο;

-Αυτό που δε θα μπορέσω ίσως ποτέ να διαχειριστώ είναι το τέλος. Ο θάνατος τόσο ο δικός μου αλλά πρωτίστως των ανθρώπων που αγαπάω …οπότε με μια εσωτερική διεργασία έχω προσπαθήσει να διαγράψω το την ύπαρξή του παρά το γεγονός ότι γνωρίζω ότι είναι αναπόφευκτος. Γι αυτό και ζω το σήμερα το τώρα και το δείχνω με κάθε τρόπο σε αυτούς που αγαπάω.

        Τι θα έκανες διαφορετικά, αν γνώριζες ότι κανείς δεν θα σε κρίνει; -Δε θα άλλαζα κάτι..καθώς μεγαλύτερος κριτής από εμένα στον εαυτό μου δεν υπάρχει. Θέλω να τα έχω καλά με το μέσα μου, τη σκέψη μου. Έτσι αφού εγώ γνωρίζω την αλήθεια μου, τί νόημα θα είχε η όποια κριτική?

      Πότε ήταν η τελευταία φορά που άκουσες τον χτύπο της καρδιάς σου (από αληθινή συγκίνηση);

-Τον χτύπο της καρδιάς μου τον ακούω, κάθε φορά που βλέπω τη ματιά του παιδιού μου. Όπως και κάθε φορά που περπατάω σιωπηλά δίπλα από ανθρώπους που κοιμούνται στα πεζοδρόμια. Αλλά και όλες τις στιγμές που δε γύρισα τα μάτια της ψυχής μου από την άλλη και μπόρεσα μέσα από το καλλιτεχνικό μου έργο (ως εικαστικός -σκηνοθέτης –σεναριογράφος ,συγγραφέας και ποιητής …βοηθήσω να χτιστούν σχολεία στην Γκάνα, να αγοραστεί ιατρικό υλικό στο Καμερούν, να σταλεί καθαρό νερό στην Καμπότζη. Για τις καμπάνιες ενημέρωσης μέσω της Διεθνούς Αμνηστίας  για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης στην Ινδία. Για τις δημοπρασίες των έργων μου που βοήθησαν ενεργά  την WWF INTERNATIONAL και τα άγρια ζώα της Αφρικής. Για τα βιβλία με εικόνες και  ιστορίες που γράψαμε μαζί με παιδιά σε στέγες προσφύγων για ένα καλύτερο αύριο! Για όλα αυτά και για πολλά άλλα που με κάνουν να νιώθω Άνθρωπος!

ΜΑΡΙΟΣ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ 

ΓΙΑ ΤΟ ΣΑΛΑΜΙΝΙΩΝ ΒΗΜΑ